7. te Venray, bevattende de voormalige schepen banken Venray, Oirlo en Oostrum, vond ik de rechterlijke archieven van Venray en Oostrum, na 1600 vrij volledig; te Oirlo berusten nog eenige op de pastorie;

8. te Wansum, bevattende de voormalige schepenbanken Wansum en Geysteren, vond ik verschillende registers der bank van Wansum; van Geysteren vond ik niets, wellicht berusten die op het kasteel van den baron Weichs de Wenne, alwaar verschillende archieven der twee heerlijkheden Geysteren en Schinnen te vinden zijn.

9. te Horst en 10 te Sevenum vond ik vele rechterlijke archieven.

III. Voormalig Arrondissement Crefeld.

a. Voormalig kanton Bracht:

1. te Tegelen vond de E. H. Habets geene rechterlijke archieven. b. Voormalig kanton Cranenburg:

1. te Gennep vond ik slechts eenige rechterlijke archieven (slechts vijf proces- en overdrachtsregisters);

2. te Mook, bevattende de voormalige schepen banken Mook en Middelaar, vond de E. H. Habets geene gerechterlijke archieven van deze beide schepenbanken.

c. Voormalig kanton Wanckum:

1. te Velden, bevattende de voormalige schepenbanken: a. Arcen met het gehucht Lom en b. Velden, vond ik slechts weinige bescheiden dier twee schepenbanken.

d. Voormalig kanton Goch:

1. te Bergen, bevattende de voormalige schepenbanken : a. Afferden, b. Heyen, c. Well met Bergen, vond ik geen rechterlijke archieven der heerlijkheden Afferden en Heyen.

In het voornoemd Pruissisch Staatsarchief te Dusseldorf worden, althans zeker grootendeels, bewaard de archieven van de bij arrêté van 20 Prairial an X (9 Juni 1802) opgeheven kloosters, congregatie's, kapittels, enz. in het voormalig Roer-Departement. Daaronder behooren, wat gemelde instellingen betreft, die op het grondgebied van het tegenwoordig hertogdom Limburg gebloeid hebben :

1. het wereldlijk kapittel van St. Pieter te Sittard;

2. het klooster der Dominicanen aldaar;

3. het klooster der Dominicanessen, genaamd St. Agnetenberg, in dezelfde stad;

4. het klooster der Reguliere Kanonikessen van St. Augustinus der congregatie van Windesheim, genaamd Jerusalem, te Venray; 5. het klooster derzelfde orde, genaamd Bethlehem, te Oostrum, thans gemeente Venray;

6. het vrouwenklooster van den regel van den H. Franciscus te Horst;

7. het klooster der Maricolen of Marollen, genaamd Biesweide, te Grubbenvorst.

Wat de kloosters en het kapittel te Sittard betreft, weet ik zeker, dat de archieven daarvan te Dusseldorf bewaard worden. Dit blijkt uit de voorrede van den inventaris van het oud-archief van Sittard, door Martin Jansen. pag. 3 der voorrede. Wat die der andere hiergenoemde plaatsen betreft, weet ik alleen dat Dusseldorf de aangewezen plaats is, waar zij bewaard moeten worden, zoo zij nog bestaan.

Ook kunnen daar de archieven van het adellijk stift St. Salvator van Susteren voor een gedeelte berusten. (Een groot deel daarvan wordt bewaard op de pastorie van genoemde plaats.) Zelfs archieven die het voormalig departement der Nedermaas betreffen, worden te Dusseldorf bewaard, nl. van de balie Biessen van de Duitsche orde en het origineel der Annales Rodenses, door S. P. Ernst uitgegeven.

Daar wij archieven bezitten, die afkomstig zijn van het voormalig departement der Lippe, door de Franschen (in 1814 waarschijnlijk) naar Venlo gevoerd, een cartularium der Begaarden te Aken en eenige andere betreffende plaatsen, enz die thans onder Pruissen behooren, zoo zou wellicht gelegenheid gevonden worden de opgenoemde desiderata door ruiling terug te bekomen, waardoor eene groote leemte in ons archief zou worden aangevuld.

VIII.

Uitslag der pogingen om afschriften te krijgen van belangrijke onuitgegeven bescheiden voor het hoofdarchief der provincie van gewicht, zich bevindende in het binnen- en buitenland.

Wij wenschen hier vooraf aan te merken: 1. dat wij hier ook mededeeling doen van verschillende afschriften van keizersdiplomen en pauselijke bullen, zich bevindende te Parijs, in

wier bezit wij wel reeds in vorige jaren zijn gekomen, doch waarvan vergeten is de opgave te doen in de vorige verslagen; 2o. dat ik hier ook wensch opgenomen te zien de vermelding van afschriften van gedrukte bescheiden en boeken, die door hunne zeldzaamheid of het voorkomen in grootere werken moeielijk door ons te bekomen zijn in origineel of waarvan de copie ons gemak aanbiedt :

1. Proceduren gehouden aengaende 't verraet in den jare 1638 op de stadt Maestricht aangeleght", naar een document in Ms. berustend op het Rijksarchief te Utrecht.

2. Testament van Bernardina Sophia, gravin van Bentheim, kanonikes van het adellijk stift Thorn, tijdelijk woonachtig in het klooster der Sepulchrinen (Bonnefanten) te Maastricht, verleden voor notaris Hupkens 28 Augustus 1774, berustende in origineel in een register der notarieele archieven te Maastricht.

3. Uit de stukken afgestaan door de Oostenrijksche Regeering werd mij nog, met machtiging van den Minister van Binnenlandsche Zaken, door den heer Rijksarchivaris te 's Gravenhage toegezonden de authentieke copie van de oprichting des bisdoms Roermond, 7 Augustus 1561.

4. Copieën der volgende diplomen en bullen van St. Servaaskapittel, in origineel te Parijs berustende:

1162. Keizer Frederik II verklaart, dat Lodewijk, Graaf van Loon geen rechtsmacht heeft op het dorp Vleytingen en deszelfs inwoners, en bevestigt tevens het privilegie aan St. Servaaskapittel geschonken door Keizer Koenraad.

1234, 1 Augustus. Hendrik, Roomsch Koning, richt een schrijven tot den Magistraat en de burgerij van Tongeren, om zich op bevel van den bisschop van Luik niet te bemoeien met de aangelegenheden van het kapittel van St. Servaas te Maastricht of schade aan de leden daarvan te berokkenen.

1236. Keizer Frederik verklaart, dat de bisschop van Luik geene jurisdictie heeft op het kapittel van St. Servaas.

1249, ... Januari. Paus Innocentius IV verleent een aflaat van 40 dagen op het feest en gedurende het oktaaf der zeven broeders martelaren (1), hetwelk gevierd wordt in de St Servaaskerk.

(1) 10 Juli.

1249, 11 Januari. Paus Innocentius IV verleent aan de geloovigen, die onder de gewoone voorwaarden op de feestdagen der H. Maagd de kerk van St. Servaas bezoeken, een aflaat van 40 dagen.

1249, 29 Januari. Paus Innocentius IV verleent, op de gewone voorwaarden, aan de geloovigen een aflaat van 40 dagen, te verdienen in St. Servaaskerk op de feestdagen der H.H. Servatius, Monulfus en Gondulfus en gedurende het oktaaf.

1249, 21 December. Paus Innocentius IV verleent, onder de gewone voorwaarden, aan de geloovigen, die op den dag van Kerstmis en het octaaf de kerk van St. Servaas bezoeken, een aflaat van 40 dagen.

1262, 23 Mei. Paus Urbanus IV keurt goed en bevestigt de overeenkomst in 1232 gesloten tusschen den proost en het kapittel van St. Servaas over de administratie hunner banken.

1291, ... Juli. Paus Innocentius IV verleent een aflaat van 40 dagen op de feesten der H.H Servatius, Monulfus en Gondulfus, Petrus en Paulus, gedurende het oktaaf dier feesten en op den dag der kerkwijding van St. Servaaskerk.

1310, 9 Juni. Hendrik VII, Roomsch koning, schrijft den tolbeambten van het Rijk aan, geen tollen te heffen van de goederen van het kapittel van St. Servaas, vooral niet van die welke den Rijn overtrekken.

1355, 15 October. Paus Innocentius VI bekrachtigt, op aanvraag der kanoniken van St. Servaas, den vrijdom van tol op hunne granen en wijn in het gebied van het Keizerrijk, hun verleend door keizer Hendrik VII.

1355, 18 December. Bulle van Paus Innocentius VI, waarbij hij, op verzoek van het kapittel van St. Servaas, bekrachtigt de privilegiën in 123.. door keizer Frederik II verleend aan de claustrales ministri" van dat stift.

1355, 18 December. Op verzoek van den Proost, Deken en de kanoniken van St. Servaas, bevestigt Paus Innocentius VI den vrijdom van tol en belasting, welke Keizer Karel IV aan

het kapittel van St. Servaas geschonken heeft voor zijne goederen en eigendommen te Gulse gelegen.

1355, 18 December. Paus Innocentius VI bevestigt den vrijdom van tol door Walram, aartsbisschop van Keulen, aan het kapittel van St. Servaas verleend.

1359, 2 April. Keizer karel IV bevestigt: 1°. de uitspraak den 20 Januari 1358 gedaan door Wenceslaus van Bohemen in een geschil over de rechten van het kapittel van St. Servaas en die van den Hertog van Braband in het dorp en land van Bernau; 2. den afstand van de administratie der banken van St. Servaas door proost Otto van Everstein in 1232 gedaan ten behoeve van het kapittel.

1394, 2 Juli. Paus Bonifacius IX bekrachtigt het charter door keizer Karel IV aan het kapittel van St. Servaas geschonken, waarbij hij dit kapittel en al zijne rechten onder zijne bescherming neemt tegen de aanvallen van in de nabijheid wonende grooten.

1437, 15 Maart. Het concilie van Basel bevestigt en breidt uit de rechten en de bevoegdheid van de conservatores" der rechten van St. Servaaskapittel.

"

1480, 20 October. Lodewijk van Bourbon, Bisschop van Luik ontslaat het kapittel van St. Servaas van de verplichting van bewaring der zaken, welke door Guido de Brimeux, heer van Humbercourt, vóór zijn afsterven bij hetzelve in bewaring gesteld waren.

1480, 5 November. Maximiliaan van Oostenrijk ontslaat het kapittel van St. Servaas van de verplichting, die het op zich genomen had, toen het van Gui de Brimeux, heer van Humbercourt, geld, brieven en andere zaken in bewaring ge

nomen had.

1509, 21 December. Op verzoek van Simon de Loth schenkt Paus Julius II bizondere aflaten en voorrechten, en dit voor den tijd van 40 jaren, aan de geloovigen die in St. Servaaskerk gedurende den vastentijd en eenige bepaalde dagen bidden voor twee of drie daartoe aangewezen altaren.

1511, 10 Februari. Paus Julius II verleent, op verzoek van Simon de Loth, kanonik van St. Servaas, bizondere gunsten