schap enz., van Cranendonk enz., van kersmis 1483 tot kersavond 1493, voor 3600 Rijnsgl., in gereede penningen betaald en gebezigd voor nootorbaer" en om heer Jan Massereel voornoemd af te koopen enz.

Perkament. Van twee uithangende zegels een verdwenen, het andere, in groene was, gaaf.

C. Aangekochte stukken.

I. ARCHIEFSTUKKEN.

In het vorige jaar mocht ik weder eenige bescheiden door aankoop voor het archief terugkrijgen, die tot de verzamelingen hiervan behooren en vroeger uit deze verwijderd zijn.

Dit geldt in de eerste plaats van het register der adviezen en missives van den Rade en Leenhove van Braband ende landen van Overmaze, loopende van 1749 tot 1762, dat op een auctie voorkwam en de gaping in de serie dier registers van 1721 tot 1763 voor de helft (of misschien voor een derde?) aanvulde.

Ten tweede betreft dit eenige stukken van het nieuw archief der provincie, die blijkbaar vroeger met een opruiming van oud papier uit het gouvernement zijn geraakt. Deze zijn bij het van dat archief door mij reeds overgenomene geplaatst.

Ten derde behooren tot deze rubriek zoo niet geheel dan toch ten deele de volgende stukken, mij ter inzage toegezonden door den heer A. A Vorsterman van Oyen, directeur van een genealogisch en heraldisch bureau te Oisterwijk en door mij van dezen gekocht:

1. Memorie in zake den advocaat-fiscaal van Brabant en Overmaze, requirant, contra den adjunct advocaat-fiscaal, gerequireerde, wegens eigenmachtige handelingen; ingediend 8 November 1773.

2. Een exemplaar van het in folio gedrukte: „Vonnissen (der schepenbank van 's Hertogenbosch) van 21 November 1766 `ten laste van 7 gevangene te 's Bosch" (tweede druk). [Vgl. Hermans, Bijdragen I, 137.]

3. Alphabetische klapper op resolutiën van de Staten-Generaal van 1600 tot ± 1660.

Misschien moet ik hier ten vierde het register brengen, dat, wederom uit een auctie verkregen, getiteld is locale ordonnantien van Zevenbergen" en zeer goed uit het archief dier gemeente afkomstig kan zijn. Het dateert van 1731 of weinig later en bevat een reeks plaatselijke keuren van Zevenbergen, met name:

1. Ordonnantie op de justitie enz., met advies van officier en wethouders van Zevenbergen gemaakt door Margrite, gravin van der Mark en Arenberg, vrijvrouwe van Zevenbergen, en den 8sten, November 1569 ten haren verzoeke door Philips, koning van Castiliën enz., bevestigd; verdeeld als volgt: Vant officie van de vorsters, fol. 2. Vanden procureurs, fol. 3 verso.

Van dagingen, fol. 5 verso.

Van arresten en bezettingen, fol. 6 verso.

Van vaccantiën, fol. 8 verso.

Van rechtdagen, fol. 9 verso.

Van eysschen ende hoe een eysscher sal procedeeren, fol. 9 verso. Van antwoorden ende exceptie, ende hoe den verweerder zijn defensie doen sal, fol. 16 verso.

Van continuatiën, fol. 18.

Van productiën en proeven bij getuygen ende instrumenten, fol. 18 verso.

Van reprochen ende salvatie, fol. 20 verso.

Van sententiën ende vonnissen, fol. 21.

Van taxatie van costen, schaden en interesten, fol. 21 verso. Van appellatie en reformatie, fol. 22.

Van executie, fol. 22 verso.

Van poirterije, fol. 24 verso.

Van criminele saken ende civiele boeten (alleen verwijzing naar geschreve regten en onse ordonnantie ende placcaten tot nader voorziening"), fol. 26.

Van naderschap, fol. 26.

Van contracten, voorwaarden ende borgtogten, fol. 28.
Van hueringe, fol. 29.

Van renten of erfpagten, fol. 30.

Ordonnantie van de weescamer, fol. 30.

en onmiddellijk gevolgd door :

Eed van schepenen, fol. 37 verso.

2. Overeenkomst dd. 21 Juni 1560 tusschen Johan van Ligne, grave tot Arenberge, vrijheer tot Barbanson, Zevenbergen etc., heere tot Naeldwijck etc. ter eene zijde, en burgemeesters, schepenen, raad en gemeene schutterij van St Jorisgilde ter andere zijde, aangaande den wijn- en bieraccijns ter voorziening

in de kosten van bestrating en van een oude mannen- en vrouwenhuis, fol. 40.

3. Uitspraak dd. 27 Februari 1682 van die van den rade en rekeninge van Z. H. in het proces van Zevenbergen contra Niervaart wegens rantsoen en pandpenningen van zekere veiling, fol. 42 verso.

4. Verzoek van drossaard, schepenen en secretaris van Zevenbergen aan raden en rekenmeesters van Z. M. om een einde te maken aan het houden van verkoopingen zonder hen, verzoekers, daarover te roepen; met appointement daarop van 14 December 1695, fol. 43 verso.

5. Statuut en ordonnantie van Willem Hendrik, prince van Oranje, terzelfde zake, dd. 29 Januari 1683, fol. 45 verso.

6. Tarief van salarissen voor de procureurs der stede Zevenbergen, den 2den Juni 1685 gearresteerd door burgemeester en schepenen, fol. 48.

7. Lijst waar naar het salaris van de deurwaarders van des gemeene lands middelen sal werden genomen, fol. 50 verso.

8. Executorie tot vorderinge van alle des gemeene lands imposten, den 31sten Maart 1588 gegeven door ridderschap, edelen en steden van Holland en Westfriesland, fol. 51.

9. Tabel der geredresseerde verpondingen binnen en om Zevenbergen, 1650, fol. 53.

10. 13 Mei 1684. Willem Hendrik, prince van Oranje enz., stelt, ten verzoeke van burgemeesters en schepenen van Zevenbergen, aldaar een jaarlijksche paardenmarkt in op 13 tot 16 Juni, een vette-beestenmarkt op elken laatsten maandag in October en drie volgende woensdagen, en een van magere beesten op elken zaterdag van half Maart tot half April, fol. 57.

11. Quohier van 't familiegeld over Zevenbergen en ressort, dd. 1 October 1674, fol. 58 verso.

12. ,Quohier van den luyden buyten de provincie van Holland woonachtig". voor hunne goederen onder Zevenbergen in den 100sten penning aangeslagen, dd. 27 Januari 1654, fol. 64.

13. Reglement en ordonnantie van het arme-weeshuis binnen Zevenbergen, vastgesteld den 22 September 1685 en goedgekeurd door die van den rade en rekeningen van Z. H. op 8 October 1685, bevattende :

a. Contract tusschen de regenten van het oude arme-weeshuis en den kerkeraad, fol. 65;

b.

Reglement van het nieuw op te regten weeshuys", verdeeld als volgt:

van het huys selffs, fol. 66 verso;

van de buytenvaders en moeders, fol. 66 verso;

van binnevader en moeder, fol. 68 verso;

van de kinderen, fol. 69 verso;

van de school ordere ende kerckgangen der kinderen, fol. 70.

14. Memorie waar naar zig een procureur omtrent de nieuwe en nadere ordonnancie vant zegel zal hebben te reguleren, fol. 71 verso.

15. Lijst der leges bij „kaersbrandinge", fol. 74.

16. Eed van vroedschap en schepenen, fol. 74 verso.

17. Interrogatoiren (met de antwoorden in margine) voor schepenen van Zevenbergen, ten verzoeke van Michiel Otgens, heer van Middelharnis, om te examineeren den procureur Voorhoff en den subst.-secretaris Basen, dd. 16 October 1694.

18. Ordonnantie van Amilia, princesse douagière van Oranje enz., op het jagen en visschen onder de jurisdictie van Zevenbergen, met bekrachtiging dd. 26 November 1657 door de Staten van Holland en Westfriesland, fol. 80 verso.

19. Reglement en leyste waer naar de dienaars van de justitie, gezegt de drie vosters van Zevenbergen haar punctuelijk zullen hebben te reguleren, fol. 83 verso.

20. Index op de ordonnantie sub 1.

II. OORKONDEN EN BESCHEIDEN.

Door bemiddeling van den heer Algemeenen Rijks archivaris was ik in de gelegenheid de volgende bescheiden betreffende 0. L. Vr. broederschap te Grave van een Haagschen handelaar aan te koopen:

1. Register, gemerkt n°. 13, bevattende :

a. Register van alsulcken renten als ons L. Vrouwen Broederschap tegenwordien hebben geldende, toecoemenden den Ermen; Y. V. H. G. V. D. B., 1608 (fol. 1-9).

b. Naamlijst der geheele broederschap, dd. 2 Januari 1614, bijgehouden tot na 1620 (fol. 10 en 11).

c. Armen Renthen. Register van de jaerlicxsche renthen ende innecommen van de Broederschap onsser lieuer vrouwen, gedestineert tot onderhoudt vanden armen dezer stad Graue", met de betalingen daarop van 1614 tot 1620 (fol. 12-36).

d. Choor Renthen. Dese renthen hiernae gespecifficeert sijn gemaect ende gedestineert tot reparatie, onderhoudinghe ende vercieringhe van ons lyeff vrouwen choor ende althair mit sijne appendentiën, binnen St. Elisabets kercken in dese stad Graue", met de betalingen alsboven (fol. 37-43). e. (Op het schutblad, zeer verbleekt.) Register der broeders (van 1608 ?).

2. Reckeninge van wegens het huys van Hans Craen, het welcke wij deckenen Henderick Coeberch ende Pouwels Berings ons is aen gebleeuen bij in leggen van onse brieuen ende ons bij dij magastradt is geuest vollegens vorwaerde daer van sijnde ende den veestbrief".

Loopt over 1677 en 1678, en is opgenomen den 12den Februari 1680.) 3. Reekening van den administreerenden deken over 1700 tot 1718, opgenomen den 30sten December 1718; gemerkt n°. 11.

1

Uit een auctie werd een register verkregen, getiteld: „Land Caerten der Regten en Statuten des Landts van Ravensteijn”, waarin bijeengebonden zijn: 1. kopie van ééne hand) van een aantal landcharters van Ravestein; 2. eenige publicaties enz. betrekkelijk het land van Ravestein; 3. kopie, van ééne hand, maar een andere dan die sub 1o, van verschillende dijkrechten, leenstatuten enz., meest betreffende Noordbrabant. Het boekdeel heeft reeds verschillende bezitters gehad, waarvan de oudste was C. T. Kleinefeldt van wien een advies dd. 3 December 1791 los achterin ligt en waartoe ook een openbare bibliotheek (een Berlijnsche ?) behoord heeft, welker stempel echter weêr door anderen heen geslagen en onleesbaar is. Ik laat de volledige inhoudsbeschrijving hier volgen:

I. 1. (fol. 3.) Keur van Herpen en Uden, gegeven door Jan van Valkenburg, heer van Borne, Zittard & Herpen, en Walraven, zijn oudsten zoon, ridder; 26 Mei 1339. (Bij Hermans c. s., Oorkonden betreffende Ravestein, I, blz. 79; zie vorige Staat van Aanwinsten, Rijks-Archiefverslagen 1892, blz. 102).