Page images
PDF
EPUB

propos dans les monafteres & autres lieux de fon diocefe prétendus exempts de fa jurifdiction, à laquelle vifite feront tenus d'affifter tous les religieux & autres eccléfiaftiques, & d'y rendre compte des défauts qui s'y trouveront. Il fera auffi la vifite des faintes huiles des infirmes qui fe gardent ordinairement dans leurs églifes, des reliques, des images, des fonts baptifmaux, des ornemens des facrifties & des confeffionaux; & en cas que le tout ne foit en bon état, lefd. religieux feront tenus de faire ce qui leur fera fur ce prefcrit & ordonné par l'évêque.

2. Plufieurs de leur autorité privée, par un culte particulier, fous prétexte d'indulgence, de profeffions de filles, de proceffions, ou de quelques fêtes & folemnités d'ordre, entreprennent d'expofer le S. facrement à découvert dans leurs églifes, & même fe chargent de fondations qu'ils reçoivent pour ce fujet, ce qui diminue le refpect dû à un facrement fi augufte, que l'église a accoutumé de réferver pour fon dernier & plus affuré refuge dans fes néceffités extraordinaires. Pour empêcher cette licence, il fera très-expreffément défendu d'expofer le S. Sacrement à découvert fur l'autel ni le porter en des proceffions, finon lorfque l'églife fera l'office du S. Sacrement, ou ès jours de dévotions extraordinaires, faites pour caufe publique, approuvée par l'évêque & avec fa permiffion. Ne pourront à l'avenir les eccléfiaftiques féculiers ou réguliers, exempts ou non exempts, s'obliger par contrat ou convention quelconque, d'expofer le S: facrement à découvert ni recevoir aucune fondation à cette fin, fi ce n'eft par l'ordre ou du confenment de l'évêque diocéfain.

3. La néceffité qu'ont les ouailles d'entendre la voix de leur pasteur, & le pafteur de voir & connoître fon troupeau, ayant donné lieu à l'églife d'ordonner que les fideles affifteroient au moins de trois dimanches l'un à leur meffe paroiffiale, avec pouvoir aux prélats de les y contraindre par cenfures eccléfiaftiques; cette ordonnance doit être gardée foigneufement, tant pour rendre ce que l'on doit à fa propre églife, que pour y entendre le prône, la publication des fêtes, des jeûnes, des monitoires, & autres chofes qu'on eft obligé de favoir & qui y font enfeignées : c'eft pourquoi il fft défendu aux religieux de prêcher ni Tome V.

d'enfeigner aucune doctrine, ni de donner des confeils contraires à cela. Et afin que le peuple n'ait aucun fujet ni prétexte de n'affifter pas à fa meffe de paroiffe, il eft défendu aux religieux de prêcher, de faire des proceffions, tenir des congrégations & des affemblées publiques en leurs monafteres, aux heures & durant que fe dit la meffe paroiffiale.

4. Le peu de foin que l'on a en plufieurs endroits de s'enquérir des conditions de ceux qui fe préfentent pour célébrer la meffe, eft fouvent cause que des prêtres fufpendus, interdits ou incapables de ce myftere facré par quelqu'autre empêchement, y font néanmoins admis. Pour obvier à cet abus, qui eft très-pernicieux au falut des ames & à l'honneur de l'églife, les religieux ne pourront permettre de dire la meffe dans les églifes de leurs monafteres, maisons & congré gations à aucuns prêtres d'autres diocefes de quelque qualité qu'ils foient, s'ils n'en ont permiffion par écrit de l'évêque diocéfain, ou de fon grand vicaire, fi ce ne font paffans qui foient connus par les fupérieurs des maisons.

5. L'églife ayant faintement ordonné, & expreffément enjoint à tous les fideles de fe rendre à la fête de Pâques en leur églife paroifiale pour y faire devoir de bon chrétien; conformément à cette ordonnance, il eft enjoint à toutes personnes de fe confeffer & communier au moins à Pâques en fa paroiffe, avec défenses à tous religieux & autres, fous quelque prétexte d'exemption qu'ils puiffent avoir, de recevoir aucunes perfonnes dans leurs églises à la confeffion, ni leur donner la communion depuis le dimanche des Rameaux jufqu'au dimanche de l'octave de Pâques inclufivement, ni d'enfeigner au peuple aucune doctrine contraire. Et afin que cette ordonnance foit notoire à un chacun, les curés feront tenus d'exhorter fur ce fujet leurs paroiffiens, & leurs montrer comme par les faints décrets & conftitutions de l'églife ils font obligés d'y obéir. Si néanmoins il se trouvoit des perfonnes qui pour quelque confidération defiraffent d'aller ailleurs qu'en leur paroiffe, ils feront tenus d'en prendre la permiffion de l'évêque diocéfain ou de fon grand vicaire, ou de leur curé, & de lui rapporter une atteftation valable du lieu où ils auront fait leur confeffion & reçu la fainte communion. K

La difcipline fur l'expofition du S. facrement, le port du S. Viatique & la communion pafchale contenue dans les conciles de l'Eglife de France, dont les décrets ont été rapportés, eft conforme à celle des autres églifes. Le concile de Cambray, tenu en M. D. LXV. tit. 12. de paftorum refidentia & eorum officio, ch. 3. a fait ce réglement: Venerabile Corporis Chrifti Sacramentum ad ægros non perferant rectores, nifi ftolâ & fuperpelliceo decenter ornati, lumine & campanulâ præeunte, quo populus admoneatur officii fui, tum erga facramentum, tum verò erga laborantem infirmum.

Saint Charles, dans la deuxieme partie des conftitutions du premier concile de Milan, tenu en M. D. LXV. & dans les conciLes fuivans a donné plusieurs beaux réglemens fur cette matiere. On en rapportera une grande partie, tant pour en faire voir la conformité aux conciles de l'Eglife de France, que parce qu'ils donnent des regles fur plufieurs points de difcipline qui n'ont pas été prévus dans les conciles de l'Eglife de France: voici ce que ce faint prélat ordonne dans le quatrieme titre, quæ pertinent ad facramentum fan&tæ euchariftiæ.

Nemo Pafcha tempore euchariftiæ fumptionem ullâ de causâ differat.

Qui præftituto tempore non communicaverint, eorum nomina parochus ad epifcopum, ad fex dies poft octavam Pafchæ, fcripto deferat, expofitis etiam caufis, quas extra confeffionem cognoverit : alioqui poenas det epifcopi arbitratu.

In eos verò omnes, epifcopus cenfuris & aliis pœnis acriter animadvertat : iis exceptis, qui ejufdem parochi confilio jufta de caufa fumptionem in aliud tempus produxerint.

Huic decreto ne fraus fieri poffit, ftatuimus, ut fi quis ex neceffitate, vel aliâ juftâ causâ, ab epifcopo, vel proprio parocho comprobanda, extra parochiam fuam dicto tempore euchariftiam fumpferit: parocho fuo de eo fidem faciat, fin minùs, in eum agatur ac fi non communicaffet.

Publici concubinarii, foeneratores ac blafphemi, & alii ejufinodi facinorofi homines, femel ad poenitentiam & communionem admiffi, fi poftea eos in codem luto peccatorum hærere cognitum fuerit, ampliùs ad facram communionem ne recipiantur: nifi poftea eos vitam, & mores re ipsâ emendaffe perfpexerint.

Euchariftiæ facramentum, ubi pro ec clefiarum amplitudine commodè fieri pos terit, maribus feorsùm à feminis minif

tretur.

Qui fumunt, ut ad Deum tali tempore. accedentes decet, demiffo habitu, & hu mili veftitu, poenitentiam & animi fubmiffionem præ fe ferant.

Sacerdos fan&iffimam euchariftiam iis, qui rarò fumunt, non priùs miniftret, quam eos diligentiùs admonuerit, quantâ reverentiá & humilitate ad tremendum illud facramentum accedere debeant quantaque illis fupplicia fint parata, qui indignè fufcipiunt.

Adolefcentibus, qui tunc primùm eu chariftiam fumere voluerint, parochus non præbeat, nifi eos ante aliquot dies examinârit, & de vi & ratione facramenti diligenter inftruxerit: populo, poftquam euchariftiam fumpferit, vinum calice confecrato, vel alio vafe, quod ad facri calicis formam factum fit, ne præbeatur.

Epifcopus diligentiffimè curet, ut in cathedrali, collegiatis, parochialibus, & aliis quibufvis ecclefiis, ubi facrofancta euchariftia cuftodiri folet, vel debet, in majori altari collocetur, nifi neceffaria, vel gravi de caufa aliud ei videatur.

Ante ipfam femper lampas accenfa colluceat: tabernaculum, quo affervatur, ornatum, & benè feptum, ac munitum fit.

Ut oratio, quam vocant quadraginta horarum, coram fanctiffimo facramento, quo frequentiffimus populus convenire folet, quâ pietate & religione inftituta eft, eâdem retineatur, & propagetur, decerni

mus.

Ut facramentum in altari decenter or nato collocetur, quo tempore, vel litaniæ cantentur, vel fi temporis ratio pa tiatur, miffa celebretur : neque tamen extra ambitum templi facra euchariftia deferatur: nifi fecùs videatur epifcopo.

Nemini autem eò, præter orantes cuftodes, hujus orationis causâ noctu convenire liceat.

Interdiù autem, quantùm fieri poteft,' feparatim à feminis orent.

Die fefto Corporis Chrifti Domini cùm facrofancta euchariftia in folemni fupplicatione geftatur, fi adfuerit epifco pus, is eo ferendæ euchariftiae officio fungatur; fi non adfuerit, id munus exequa tur folus is presbyter, qui fecundùm epifcopum, pro ejus loci confuetudine, honore cæteris præftat, nifi ex privilegio

aut confuetudine ad alium presbyterum ea cura pertineat. -Ut fanctiffima euchariftia ad ægrotos fummâ cum religione deferatur; parochi populum fæpiffimè hortentur, ut frequens femper profequatur.

Quamobrem etiam fodalitates Corporis Chrifti in parochiis inftituant. Cùm verò deferenda erit, tum eum campanæ fonitu præmoneant.

Lumina, tintinnabulam, & decorum vafculum, velo etiam decenter contectum, ac præterea, ubi fieri poterit, umbellam adhibeant.

Duas autem facræ euchariftia particu

las deferant : ne eis ad ecclefiam redeun

tibus, populus inane vafculum adoret. Saint Charles a expliqué quelques articles de ce réglement dans fon fecond concile de Milan, tenu en M. D. LXIX. dans l'onzieme décret du titre premier quod fuperioris concilii provincialis decreto de duabus euchariftiæ particulis ad ægrum deferendis conftitutum eft, id quoniam non fine difficultate ubique & femper obfervari poteft, ideo ubi epifcopi judicio, vel loci diftantia, vel itineris temporifve difficultas, vel alia caufa impedit quominùs illud præftari poffit, tum licebit facerdoti eam fanctiffimæ euchariftiæ particulam folùm deferre quam æger percepturus eft, ita tamen ut cùm inde parochus redit, non fuperpelliceo, non ftolâ indutus fit, neque tintinnabulum pulfetur, neque umbella adhibeatur, extinctis etiam luminibus, non palam vafculum deferatur.

Decretum 12.

feu domicilii locus uno in libro fideliter affervando, à parocho ante omnia annotentur. Quare fingulis diebus cùm in Pafcha Refurrectionis Domini Noftri JefuChrifti facramentum euchariftiæ adminiftrabunt, antequam illud cuiquam præbeant, ad populum converfi denuntient, ut fi quis eorum qui adfunt, parochiæ fuæ incola non eft, ad fuam quifque ecclefiam parochialem abeat ubi, quemadmodum canonum fanctionibus juffum eft, eo tem pore facram euchariftiam fumat.

Decretum 13.

cramentum non fumpferint, fi poftquam Qui Pafchæ tempore euchariftiæ facrater, aut unicâ monitione quæ una pro tribus fatis fit, etiam generatim moniti in contumacia perfeverârint, jubeat epifclefiafticâ fepulturâ interdictos in procopus eos ipfos ecclefiæ ingreffu & ecpria parochiali ecclefia denuntiari, tum eorum nomina defcripta ad parochialis & cathedralis ecclefiæ valvas affigi: fi verò in contumacia perfeveraverint, in eos præterea, prout juris eft, animadvertat.

Parochi Pafchæ tempore fanctiffimæ euchariftiæ facramentum iis tantùm miniftrent qui non modò tunc in parochie fuæ finibus habitant, verumetiam majorem anni partem, aut fex faltem menfes in ea habitârint, nifi fint qui paucioribus ante diebus, menfibufque illuc habitatum venerint eo animo, ut in ea domicilium habeant, nifi item qui ab epifcopo propriove parocho facultatem fcripto conceffam exhibuerint alio loco communicandi; tum præterea nifi peregrini fint & advenæ homines, idque in parochia aliqua dioecefis, quòd fi in urbe, tum in cathedrali ecclefiâ euchariftiæ facramentum ii perceperint. Horum autem peregrinorum & advenarum euchariftiæ facramentum percipientium nomina, cognomina, originis

Decretum 14.

Epifcopus de vita & moribus mendicorum vagantium diligenter inquirat, initâque aliquâ ratione curet omninò, ut facro Pafchæ tempore illi communicent.

Decretum 15.

Parochus cùm vel facrofan&tam euchariftiam, vel extremæ unctionis fanctum oleum ad ægrum defert, in via septem pfalmos ex animo, pièque dicat, vel alias religiofas preces.

Ce même faint prélat, dans fon troisieme concile de Milan, tenu en M. D. LXXXIII. ajoute quelques réglemens aux précédens, tit.

7.

De iis quæ ad facram euchariftiam pertinent. Il y en a un de la fréquente communion qui eft particuliérement à remarquer.

Ad faluberrimum illum facræ euchariftiæ frequenter fumendæ ufum, parochi,ut primò provinciali juffum eft, & concionatores item, quàm fæpiflimè populum cohortentur, nafcentis ecclefiæ inftitutis atque exemplis, & graviffimorum patrum vocibus, & uberrimâ hoc ipfo de genere, catechifmi Romani doctrinâ, & fententiâ denique Tridentinæ fynodi, quæ optaret quidem fideles in fingulis miffis non folum fpirituali affectu, fed facramentali etiam euchariftiæ perceptione communicare; quòd fi quis concionator, etiam regularis aliquid contrà, directe

indirecteve dixerit, aut concionatus fit, epifcopus in cujus urbe, diœcefive hoc ille admiferit, ei tanquam fcandalum diffeminanti, Tridentina ejufdem fynodi auctoritate, interdicat prædicationem verbi Dei,ad hujus prædicationis munus ne idem reftituatur, nifi primùm ejufdem epifcopi judicio fatisfecerit: eo ipfo loco ubi eâ in re fcandalum & offenfionem præbuerit. Itidem pro ratione culpæ corripiantur corriganturve, & fatisfacere quoque compellantur quicunque vel fermonem habendo, vel colloquendo hoc in genere oftenderint.

Cùm nimbi, procellæ, turbines aut grandines impendent, ne facerdos ad tempeftatis procellam arcendam vafculum adhibeat, in quo fanctiffimum euchariftia facramentum affervatur, fed tabernaculum ubi illud in altari reconditur, patefaciat, licèt, tumque in ejus confpectulitanias, aliafque religiofas preces ejus rei causâ inftitutas, piè fanétèque pronuntiet. Sacerdos, cùm Corpus Chrifti Domini ad ægros interdiù in urbe, aliifque frequentibus locis defert, non fuperpelliceo folùm, fed pluviali interdùm indutus incedat, ubi per facultates, & per loci, temporifque rationem commodè fieri poteft. Tum præterea, ubi etiam poteft: aliqui clerici adhibeantur clericali habitu, ac fuperpelliceo induti, qui comitantes, unà cùm deferente, fanctas religiofafque preces recitent.

Perfunctus facramenti deferendi munere facerdos, ubi ad ecclefiam redierit, fidelibus qui in eo deferendo præfentes adfuerant, quam ex illo pietatis officio confecuti fint indulgentiam, denuntiet, paucis verbis eos cohortans, ut in religiofo eo inftituto fanctè perfeverent; tum pronuntiatâ oratione, quæ eft de fanctiffimo facramento, illos dimittat in pace cum benedictione.

Indulgentia autem à Paulo III. Pontifice Maximo, Corporis Domini foldalitatibus conceffa, fæpè promulgetur, crebrifque cohortationibus fideles incendantur, quo frequentiores illæ ubique locorum inftituantur, inftitutæque debitum munus obeant.

Que propterea fodalitates eo nomine, at aliàs primâ provinciali fynodo juffum eft, & in posterùm inftituantur, regulis utantur ad communem, illarum hujus provincie fodalitatum ufum noftro juffu edendis, quibus epifcopus addat quæ pro

urbis, dioecefifque fuæ ratione expedire videbuntur.

Parochus iis omnibus qui intrà ecclefiæ fuæ fines habitant, in Pafcha facram euchariftiam ipfe, non facerdos alius præbeat, nifi ob frequentem multitudinem neceffe fit alterum etiam facerdotem adhibere.

Quicunque in Pafcha ab dioecefi abfuerit, is reverfus, fe eo tempore facram communionem fumpfiffe teftatum faciat, fcripto facerdotis à quo fumpferit, quod teftimonii fcriptum manu vel figillo ordinarii, aut ejus cui id curæ ille dederit, monitum fit, alioquin ut ecclefiæ præcepto pareat, confeffus in propria parochiali ecclefia facram euchariftiam fufcipiat, quod nifi fecerit, prout juris eft, poenâ afficiatur.

Ad communicantium purificationem vafa adhibita, ne alterius rei ufu fint, eaque propterea in facriftia ferventur.

Le titre quatrieme de la feconde partie des décrets du quatrieme concile de Milan, tenu en M. D. LXXVI. eft encore du faint facrement de l'euchariftie, quæ ad fanctiffimum euchariftiæ facramentum pertinent: il commence par les ornemens du tabernacle où l'on conferve ce faint facrement.

[ocr errors]

Tabernaculum ligneum, aliâve materiâ conftans, in quo fanctiffima euchariftia confervetur, panno ferico intrinfecùs circumveftitum undique fit; conopeo etiam decenti pro ecclefiarum facultate locique dignitate contectum, ac benè præterea tutòque claufum, atque ita quoque aptatum ut inde fan&tiffimum facramentum commodè depromi poffit, neque fuper altare propterea afcendi necefsè fit; vacuum etiamfi à reliquiis, vafculo olei infirmorum, atque inani alio vase, ut omninò facra euchariftia cum fuo vafe in eo duntaxat confervetur; aliud prætera nihil.

Tabernaculum autem, quod agendis proceffionibus, vel exponendæ facræ hoftiæ ufui eft, pellucido vitro vel cryftallo undique circundatum fit, lanulamque forma in inftructionibus fuppellectilis ecclefiafticæ præfcripta, hujufmodi habeat ut aperiri commodè poffit & fragmenta colligi, fi quæ fortè ibi relicta funt. Ipfa autem lanula, faltem cùm fuppofito parvulo fcuto, ex argento conftet.

Duas pyxides una quæque parochialis ecclefia faltem habeat, alteram formâ majori ad ufum facræ communionis populo, in ecclefia miniftranda; alteram mi

nori, quâ fanctiffimum facramentum ad infirmos deferatur. Pro hac pyxide ad ægrotos deferenda facculus fericeus ab uno quoque dioecefis parocho habeatur, ornatiffimus cùm opus erit adhibendus. Quinque faltem particulæ confecratæ ferventur affiduè, ubi fanctiffimum facramentum confervatur, quæ octavo quoque die renoventur, idque fiat ex hoftiis non ante viginti dies ad fummum confectis. Parochus autem, cùm ad eum frequentiffimum facramentorum ufum parochiæ fuæ fideles cohortetur, ut provinciali tertio concilio fancivimus, tum crebris monitis illud quod Silverius Pontifex Maximus ftatuit, in confuetudinem revocare ftudeat, ut qui fæpiùs non communicant, fingulis faltem dominicis diebus in Quadragefima Corpus Domini fumant, ac præterea diebus dominicis Adventûs.

Après quelqu'autres réglemens, rapportés fous ce même titre, le concile ordonne fur le S. Viatique.

Ad ægrum parochus ipfe, nifi in valetudine, aliâve neceffariâ causâ impeditus fit, Corpus Domini deferat; fi verò aliquando in hoc minifterio necefsè habet alio facerdote uti, ne alio, fi poteft, utatur, nifi quem ad confeffiones audiendas, conceffâ fcriptis facultate epifcopus probaverit, idoneum judicaverit, cùm fæpe contingat ægrum, cui fanctiffimum Corpus Domini defertur, iterùm confiteri velle, propterea quòd poft peractam confeffio nem aliquid commiferit, vel ante commiffum meminerit.

La fuite de ce titre contient plufieurs beaux réglemens fur l'expofition de ce S. facrement, fur les prieres des quarante heures, & lorfqu'il eft porté en proceffion.

Le cinquieme concile de Milan, tenu en M. D. LXXIX. dans le neuvieme titre de la premiere partie de fes décrets, ordonne fur la communion pafchale des laïques qui font domeftiques des monafteres: Laici famuli, quicunque regularium monafteriis operam navant, tametfi in illis habitent, ftato Pafcha tempore in fua quique ecclefia parochiali facram communionem fumant, Et fur le S. Viatique. Cùm verò ad ægros omni reverentiâ, omnique religiofi cultus ftudio atque honorificè, quoad fieri poteft, afferenda illa fit, neque id noctu commodè fieri queat, vetitum propterea fit ne noctu afferatur, nifi ægris mortis periculum inftet.

Parochus ægroto illam allaturus,

accuratè hæc præmoneat,primùm,ut ægrotantis cubiculum ab omni forde, omnique inquinamento purgetur, & amotâ omni re profanâ, pio apparatu, & facris imaginibus, ubi fieri poteft, exornetur; tum præterea menfa mappâ nitidâ purâque, conftructâ Cruce, aliâque effigie facrâ, candelabris & candelis, cereifve faltem binis inftructa, apparetur, in qua fuper corporali pyxis cum fanctiffimo ipfo facramento collocari poffit; fit etiam vas vitreum ad ablutionis ufum, quæ omnia, ab eis qui ægroti curam habent, parentur. Cura fit imprimis confratrum fanctiffimæ euchariftia; apud eos verò qui præ eorum egeftate, inopiâque id præftare non poterunt, ipfi fodales apparent.... familia verò quæ domi habitat ubi ægrotus eft, fanctiffimo facramento ad ecclefiam ufque, vel faltem extra januæ fines, obviam procedat cum cereis accenfis, & omni alio interiori & exteriori pietatis cultu, depofitifque planè armis.

Sacra communio ad ægrotum non deferatur, nifi ad eum qui verè illam fumpturus eft; fi verò aliquando fit ut dum ad eum parochus venit, morbi vi ita affectum illum inveniat, ut eam tunc miniftrare ritè non poffit, collocatâ pyxide fuper corporale in menfa, eo nomine apparata, paululùm moretur, dum flexis genibus unà cum cæteris qui adfunt, ac potiflimum cum ægroto ipfo fanctè oret; ac poftea receffurus, euchariftiâ pyxide inclusâ, eidem benedicat ; quòd fi ægrotus ipfe id vehementer exoptat, facramentum apertâ etiam pyxide, liceat of tendere adorandum.

ac

Cùm quis periculosè ægrotans, etiam penè in extremo fpiritu, san&tisfimam euchariftiam & facramentum extremæ-unctionis fufcepit, fi poftea aliquot dies fuperftes, facram communionem fibi miniftrari petit, ejus pio religiofoque defiderio parochus ne defit, modò ne pro viatico iterùm in eodem morbo præbeat, cùm id à fanctis patribus olim fieri confueviffe traditum fit.

Reus capitis damnatus, quo die præ viatico fanctiffimum Corpus Domini fumpfit, Chrifto Redemptori qui pro illius etiam anima fanguinem in Ara Crucis profudit, à piis judicibus magiftratibufque, illo ipfo Sanguine redemptis tribuatur, ut ne eo die fupplicio afficia tur, multis locis piæ & laudatæ confuetu dinis eft.

« PreviousContinue »