Page images
PDF
EPUB

dentalis Caftella qua- plaetfen,daer de Westdam,fortalitia,ditionem, Ind. Compag. eenige aut ftationes mercatura Cafteelen, forten, en caufa babeat.

gebied, of logien fyn hebbende.

Item, pag, 106.

NEque licebit prædicti Regis Caftiliæ fubditis ullo modo commercia exercere,aut navigare ad portus, in quibus Societas Indie Occidentalis nomine Præpotentium Dominorum Ordinum, caftella quædam, fortalitia, ditionem, aut ftationes habet, nifi vice versa Cafteliani dicte Socie tati concedant fimile commercium ad omnes regiones & loca, quæ ad prædictum Caftilie Regem pertinent.

EN

N fullen de Onderdanen van de voorfz. Koning van Caftilien geenfins vermogen te vaeren of handelen in eenige havens of plaetfen, daer de Weft-Ind. Comp. in de name van haer Ho. Mo. eenige cafteelen,forten,logien of gebied is hebbende; 't fy fake dat vica verfa gelyke handeling van de Castilianen aen de voorfz. Comp. word vergunt, in alle quar tieren onder de voorfz. Koning van Caftilien behorende.

Quoniam autem Legati && auctores fœderis Monafterienfis ipfiffima verba Confultationum illarum in articulis 5.& 6. ferè fecuti funt, eaque pro fynonymis & æquipollentibus tunc temporis habebantur, inde magis cafu quàm confilio ifta vocum differentia irrepfiffe videtur. Nam fi aliter verba accipiantur, eaque ftrictè, fecundùm fenfum Geographicum, interpretari velis £ 2

neme

nemo mortalium expedire poterit, quis bic fit in obligatione, aut quatenus unufquifque contrahentium teneatur. Vox fubditorum Regis latius patet quam Hifpanorum, Hifpanorum iterum latius quàm Caftellanorum, quum Caftilia propriè dicta, five veterem, five novam intelligas vix tot urbes comprehendat, quot Hifpania Regna. Unde etiam videmus apud Aitzma, pag. 104. quòd Rex Hifpaniarum, qui ante fœdus Monafterienfe, Rex Caftiliæ vocabatur, tempore iftius foederis, titulo Regis Hifpaniarum fit auc

tus.

Deindè fi Regem tantummodò quofdam, & non omnes fubditos obligaffe ponas, quid Reipnblice Foderati Belgii prodeffet, aut quomodò fenfui foederis fatisfieret, fi Rex, verbi gratiâ, per Arragonenfes, quibus jus commercii ad Indias non competebat, aut per Brabantinos, quibus id Speciatim erat interdictum, faceret id, quod per Hifpanos aut Caftellanos facere non liceret: aut quid Regem Hifpaniarum juvaret, fi D D. Fuederati Belgii, per eos fubditos, qui extra feptem Provincias habitant, & partem illarum non faciunt, (vulgò het District van de Generaliteit) id fieri finant, qund, respectu Indiarum Hispanicarum Incole feptem Unitarum Provinciarum facere prohibiti funt.

* Actus agentium magis interpretandi funt ut valeant, quàm ut pereant: fiquid cafu minùs diftinctè dictum reperiatur, in dubio id infpiciendum eft, quod verifimilius eft, quod vitio caret,

rei gerende aptius eft L. 19. ff. de LL. 12. de Rebus dubiis. I. 114. de R. J. In fide quid fen

* Genuina dicti amic, explicatio.

[ocr errors]

fenferis, non quid dixeris, cogitandum, inquit Cicero: fed quia interni actus (pectabiles non funt, & certi aliquid ftatuendum eft, ne nulla fit obligatio, fi quifque fenfum quem vellet fibi affingendo, liberare fe poffet, ipfa dictante naturali ratione, jus eft ei, cui quid promiffum eft, promifforem cogere ad id quod recta interpretatio fuggerit, nam alioquin res exitum non reperiret, quod in moralibus pro impoffibili habetur. Grotius de Jure Belli & Pacis lib. II. cap. 16. §. I.

[ocr errors]

Contractum itaque eft cum parte potiori, nempè cum Hifpanis, quibus jus erat commerciorum ad Indias, ita tamen, ut reliqua pars, cui idem jus non erat, eadem conventione comprehendatur; per argumentum à majori ad minus; quod forte frequens, & utile effe docet Everhardus, in loco à majori ad minus, & negativè, feu destructivè femper procedere, ut, fi Regi non licet caftrum expugnare, ergo nec militi, Quod enim non licet majori, id non licet minori. Atque hoc facilius probaveris, fi confideres, omnia cum Principe acta effe bona fide; in quibus fæpè accidit, ut non fingula verbis ita exprimantur, quin fubindè aliquid ex natura rei fit præftandum, quamvis verbis expreffum non reperiatur. Unde Jurisconfultus in l. 7. ff. Negotiorum Geftorum ait: Tantundem in bonæ fidei judiciis valere judicis officium, quantum in ftipulatione nominatim ejus rei facta interrogatio; Vide Lenn. Conf. 25. n. 6, Cùm igitur hic duo interpretandi modi proponantur, unus nuperrimè repertus, alter vetuftus, atque ufu & exemplis multorum annorum confirmatus; unus quo contractus irritus fiat, alter quo valeat; in quæftione, uter alteri præferendus fit; vetuf

E 3

tiorem

tiorem præferendum esse, tanquam vitio ( ni fallor) carentem, & rei gerendæ aptiorem, nemo fortè dubitabit.

§. XIV. Principem Subditos fuos in perpetuum, pro fe & fuccefforibus obligare poffe, obiter notatur.

De poteftate Principis, an potuerit ita obligare Subditos fuos, difputandum non videtur: potuiffe enim fatis conftat per ea, que habet Gudelinus in Tractatu de Jure Pacis, cap. 12. Non fecus ac fi ipfi Subditi fuo nomine contraxiffent. Quod etiam procedere ait, etfi ftatus reipublicæ poftea mutetur; puta fix ex Monarchiâ verfa fit in Ariftocratiam, vel Democratiam. Nec fubditos tantùm, fed etiam Principum Succeffores be redes eâdem obligatione teneri, affirmat, Quandoquidem pax eft conventio publica, id eft ad ftatum Reipublicæ fpectans: quam idcircò Princeps non tam proprio quàm Reipublicæ, quæ perpetua eft, nomine contraxiffe intelligitur. Sicut ergo Prælato ratione dignitatis. contrahente, Ecclefia ipfa, omnefque in eâ dignitate fucceffores tenentur: ficut etiam. contractum tutoris, dum tutoris nomine contraxit, curator in adminiftratione fuccedens, nec non pupillus, major factus obfervare coguntur: ita fucceffores Principis Conventionem, publico nomine initam. Non folùm fi fit Regnum, feu Principatus, qui jure hæreditario defertur, (quo cafu, cùm fucceffor, Principatum à defuncto accipiat, minor dubitatio eft, eum, exemplo cæterorum hæredum, omnia faca defuncti præftare, rataque habere debere) verùm etiam fi Principatus fit, in

quem

quem alio modo & certâ lege fucceditur : Uti Regnum Franciæ Lege Salicâ. Que etiam in boc cafu eò minus in dubium vocari poffunt, quoniam Hifpaniarum Rex per actum Katibabitionis Pasis Monafterienfis, una cum fubditis fuis omnes fuos Hæredes & Succeffores tam univerfales quam particulares expreffe obligavit.

§. XV. Cæfaream fuam Majeftatem Belgicas Provincias hæredis titulo accepiffe.

Præterea etiam manifeftum eft, quod Sacratif. fima Cafarea Sua Majeftas Regna & Dominia, que à Corona Hifpanica accepit, bæredis titulo obtinuit, non tantum ad fui utilitatem, fed etiam ad commune commodum & utilitatem FaderatarumPoteftatum; ficut hoc apparet ex conditionibus Magna Confederationis, quam inierunt Gloriofif fimus Romanorum Imperator Leopoldus, cum Sereniffimo Magna Britannia Rege, & P.P. D. D. Ordinibus Fœderatarum Provinciarum Haga Comitis, die 7. Sept. 1701. in cujus proœ• mio dicitur: Quandoquidem mortuo tine liberis, non ita pridem, Gloriofiffime Memoriæ Carolo II. Hifpaniarum Rege, Sacra Sua Cæfarea Majeftas fucceffionem in Regna & Provincias Regis defuncti Domui fuæ Auguftæ legitimè deberi afferuerit &c. & paulo poft: Adeo ut nifi profpectum fuerit, fatis appareat, Cæfareæ fuæ Majeftati abjiciendam effe omnem fpem, unquam fibi de prætenfione fuâ fatisfactum iri, Sacrum Romanum Imperium jura fua in Feuda, quæ funt in Italiâ, & in Belgio Hifpanico perditurum, Britannis & Belgis Foederatis liberum navigationis & com

E 4

mer

« PreviousContinue »