te observetur; quatenus nempè duftriaco-Belge pacis tempore

fibi idem licere putant , quod à Bel. gis Federatis, non nisi flagrante bello pera&tum, & poftea à Rege Hifpaniarum Pacis fædere confirmatum eft; dam prætendunt quæftiones iftiufmodi decidendas ele ex jure gentium primævo, quo ferè omnia erant communia , cum tamen dos tis & indo&tis æquè notum fit, jure, quod bodie obtinet,& apud omnes gentes per equè cuftoditur, plurima diftincta ele, que antiquisimo tempore, indiftin&ta fuerunt; plurima pactis definita, que ante incerto jure fluctuaverunt, & fæpègravillimarum litium atque bellorum caufam præbuerunt. Qui sub prætextu commercii exercendi ad loca, quæ quafi neutrarum partium, & fuijuris fant, adeo ut commercia unicuique gentium concedere poffint, licere fibi exiftimant intrare fines noftros, ibi navigare , negotiari, fortalitia, castella, oppida, ftationes mercaturæ caufa erigere , eademque pecunia, del armis acquirere , aliaque facere, qui. bus lucra Societatis noftræ intercipiantur; quum ex iis, quæ contigerunt tempore, quofædus Induciarium cum Foederato Belgio exierat, liquido conftet, * Regem Hispaniarum bellum

quidem reSuscitalle, ob id folum, quod Belge Foederati ad Indias Orientales navigurent , licet abftinerent à locis Caftellanorum, neque ullo fædere vel pacto ad abftinendum à Maris ufu efent obligati. Vide Art. 4. Tra&t. Induc. Anni 1609. Solorz. de Jure Indiarum, Lib. II. Cap. 25. n. 83.

Quo pacto fingula oppida, caftella, portus , fortalitia, aliaque loca coëmtione , conventione , aut

DS

armis, partim à Lufitanis, partim ab Indicis Regulis, partim etiam ab Hifpanis per Societatem Foederati Belgii capta & acquifita fint, bicenarrare longum foret & inutile ; quoniam, fi poft tam diuturni temporis a&tum, in iis quæ abipfo. ufu & consuetudine interpretationem certamreceperunt , hodie inquirere liceat, id tantum agendum videtur, ut accuratius examinemus, quid inter Regem Hispaniarum, & Fæderatum Belo gium, Articulis Pacis Monafterienfis 5. & 6. conventum fit, tam ratione Rei, de quâ conveherunt, quam ratione Personarum, quæ fubea conventione comprebenduntur.

11

Ø. X. Articuli 5. & 6. pacis Monasterienfis

explicantur , & primo inquiritur , quid ra: tione rei conventum sit Art. 5.

Ratione Rci obje&tum præcipuum conventionis, fecundum Articulum quintum, eft divifio Indiarum Orientalium in duas partes ; quarum pars Occidentalis incipiens à Philippinis infulis vulgò de Manilhas, cederet Hispanis, pars O. rientalis, incipiens à Moluccis, integra maneret Societati India Orientalis Foederari Belgüi.

Hifpanis necelle effet Navigationem ad Indias Orientales inftituere eodem modo, quo ib. lam tempore iftius Fæderis exercebant babebantque , neque liceret illis Orientem versus alterius progredi , five , ut verba se babent , ulterius fe extendere.

Divisio ea fimilis ferè eft ifti, quam Anno 1493. fecit Pontifex Maximus Alexander VI.referente Solorzano Lib. I. Cap. 6. n. 68. & feqq. Qui, cum lis oriretur de limitibus Navigationis & Commercii, inter Hispanos & Lusitanos , eaque

çx compromiso ad ejus arbitrium delata eset, cognita Regis utriusque caufa

Globum terræ medium quafi diffecuit, per lineam seu Meri. dianum á polo Aretico ad Antarcticum, ad punctum circiter 343. gradus longitudinis , five, quod codem ferè redit, ad leucam ferme 340. a Capité viridi, ita ut pars Orientulis cederet Lufitanis, ob juris antiquitatem , pars Occidentalis Hifpanis. Et ne alter alterius fines ingrederetur, statuit, ut Lufitani ad Solis ortum, Hispani ad accafum iter ingrederentur ; neque Hifpanis liceret uti viâ à Lufitanis apertâ , id

A navigare ultra promontorium Girapiæ, bodie dictum Bonæ Spei, five Capo de Bonne Erperance. Quam divifionem caufam prebuife Salorzanus ibidem refert, ut tam anxiè à Magellano, & aliis navigatio ad Moluccas per maria, extra Lusitanorum limites pofita, quæreretur ; atque ut super iifdem infulis nove lites excitarentur, quoniam uterque Rex eas fuis finibus comprebendi contendebat, variis rationibus : & prea 'dieti Meridiani computationibus hinc inde per. penfis; quamobrem tandem convenerunt, ut

Caftellæ Rex illas Lufitanis 350000. ducatis ope pignoraret. Vide porro Eundem Lib. II. Cap.

Hoc igitur pacte Lusitani Moluccas insulas por sederunt, sed variâ bellorum fortuna; recuperantibus illas, modo Hifpanis, modo Lufitanis tandem etiam Belgis , qui fecundum pacis Fædera cum Lufitanis & Hifpanis percufa, illas adbuc jure Dominii abtinent.

De Philippinis rarò lis fuisse legitur , quum semper fere Hifpanorum ditioni fuerint accense. Cellarius Geog. Noft. Temp. Cap. 23. Solorz. Lib. I. Cap.6.n.74.

9. XI.

14.n. 17. & 18.

J, XI. Hispanis non licere secundùm conven

tionem in Indias Orientales se extendere, ultrà Philippinas Insulas, oftenditur.

His ita breviter premiffis, facilius quodammodo percipientur verba memorati art. 5. Ut scilicet Hifpanis integra maneret navigatio ad Indias Orientales, eo modo quo illam exercebant tempore hujus Foederis, id eft per fretum Magellanicum , & fuprà promontorium Hoorn ad Philippinas Insulas, qkoniam alio itinere uti, nempè

fupra promontorium Bone Spei, sententia Pontificis Maximi, suprà allata , iis erat interdictum.

Dico ad Philippinas Insulas, nec ultra , fecundùm id, quod Directores Societutis Indie 0rientalis , tunc temporis Præpotentibus Domi. nis Ordinibus proposuerant per Consultationem, que reperitur apud Aitzma ad annum 1645. bis verbis :

Quoniam Commercia Alloo de Commerad Orientales & Occie cien in Oost- ende dentales Indias erant West - Indien waeren præcipua capita mandau van de principaelsteintiLegatorum,mercatores gredientien der in Societatum illarum ex- Iructie, soo hebben die hibuerunt Præpotenti. van de selve Compag. bees Dominis Ordinibus aen haer Hoog. Mog. bas consultationes. overgegeeven

Uanquam mercato Alho Comp. of

lum cum

tur ,

Consultatiomer- Consideratien van

catorum quiin de Qoft Indische India Orientali Negocianten.

negotiantur. Q"

lhoewel de res Societatis India Orientalis e re negocianten dienstiger

è magis effe putant, bel. fouden oordeelen in

Caftellanis den oorloge met de in India Orientali con. Caftilianen in Oost-Inlinuari, quoniam æquè dien te continueren, ac in bello semper in vermits ly dog geftadig armis atque ad defenfio- met de wapenen in de nem parati effe cogan- hand op haer hoede, en

Sperant tamen defensie moeten staen, Præpotentes Dominos foo vertrowen fy dog, Ordines , fi pax aut in. dat uwe Ho. Mog. in ducis fiant , curaturos

cas van Tractaer van elle, ut Caftellani vreeden oftreves fodavigationem fuam fer. nige sorge dragen sulvent eo modo, quo illam len, dat die voorn. Cafbactenus edinftituerunt, tilianen gelaten wor• & ne liceat illis ulterius den by haer vaert, foo fe extendere. Quæ om- fy deselve nu aldaer nia summa prudentiæ nog hebben, sonderhun potentissimorum Domi. vorder te mogen extennorum Ordinum com- deren, alle 't welke sy mendamus.

de hoge wysheyt van uwe Ho. Mo.vorders

bevolen sullen laten. Summoperè tamen Synde niet te min confiderandum eft,cum (onder reverentie) seer

na

con