Ego Gregorius tit. Sancte Anastasie presbiter cardinalis S. Ego Thomas tit. Sancte Sabine presbiter cardinalis S. Ego Johannes tit. Sancte Praxedis presbiter cardinalis S. (A droite):

Ego Oct. Sanctorum Sergii et Bachi diaconus cardinalis S. Ego Romanus Sancti Angeli diaconus cardinalis S. Ego Stephanus Sancti Adriani diaconus cardinalis S. Ego Egidius Sanctorum Cosme et Damiani diaconus cardinalis S.

Ego Petrus Sancti Georgii ad Velum Aureum diaconus cardinalis S.

Dat. Laterani, per manum magistri Guidonis capellani nostri, VI idus Maii, indictione XII, incarnationis dominice anno M°CC®XXIII°, pontificatus vero donni Honorii pape III anno septimo.

IV

GRANDE CHARTE CONFIRMATIVE DES BIENS DU BEC ACCORDÉE

PAR EDOUARD III, A WESTMINSTER LE 28 JANVIER 1333

(Bibl. nat., lat. 9211. Charte no 106.)

Carta domini Edwardi Regis Anglorum de confirmatione et concessione cartarum et rerum nostrarum in regno Anglie existentium ac cartarum predictarum renovatione.

Edwardus, Dei gratia, rex Anglie, dominus Hibernie et dux Aquitannie, Archiepiscopis, Episcopis, Abbatibus, Prioribus, Comitibus, Baronibus, Justiciariis, vicecomitibus, prepositis, ministris et omnibus Ballivis et fidelibus suis, salutem. Inspeximus cartam domini quondam regis Anglie, primogenitoris nostri, in hec verba H., rex Anglie, omnibus vicecomitibus et ministris suis totius Anglie et portuum maris, salutem. Precipio quod victum, vestitum et omnes res monachorum ecclesie sancte Marie de Bec, sint quiete de theloneo et passagio et lestagio et omni consuetudine, unde homines sui poterint affidare esse suas res dominicas; et nullus homines suos vel res suas super hoc disturbet, super X libras forisfacture. Teste Rotberto de Sigillo, apud Argentan.

Inspeximus etiam cartam domini Ricardi, quondam regis Anglie primogenitoris nostri in hec verba Ricardus, Dei gratia rex Anglie, dux Normanie, Aquitanie et comes Andegavensis, archiepiscopis, episcopis, abbatibus, comitibus, justiciariis, senescallis, vicecomitibus, ballivis, ministris et omnibus fidelibus suis totius

terre sue, salutem. Noverit universitas vestra nos concessisse et hac presenti carta nostra confirmasse Deo et ecclesie beate Marie Becci et monachis ibidem Deo servientibus excambium illud, quod Hugo de Gornaco fecit eis in manerio suo de Bleddelleaus cum ejusdem pertinenciis, pro redditibus suis et decimationibus et aliis rebus quas habebant in terra ipsius Hugonis in Normannia, sicut rationabilis carta ejusdem Hugonis, quam predicti monachi inde habent, testatur. Quod ut ratum et stabile perseveret in perpetuum, presentis pagine inscriptione et sigilli nostri apposicione munivimus, communivimus. Testibus hiis: Magistro Maugerio, archidiacono Ebroicensi, Roberto capellano nostro, magistro Radulpho de Hospitali, Hugone Bruno, Galfrido de Cella, Willelmo de Stagno, Petro Savari, Henrico de Gray, et pluribus aliis. - Datum per manum nostram apud Tilerias, prima die Maii anno regni nostri nono.

Inspeximus etiam cartam domini Henrici, quondam regis Anglie, proavi nostri, in hec verba : Henricus, Dei gratia rex Anglie, dominus Hibernie, dux Normannie, Aquitanie et comes Andegavensis, Archiepiscopis, Episcopis, Abbatibus, prioribus, comitibus baronibus, justiciariis, forestariis, vicecomitibus, prepositis, minisSciatis nos tris et omnibus ballivis et fidelibus suis, salutem.

inspexisse cartam Henrici regis, avi nostri, quam fecit Deo et sancte Marie de Becco et monachis ibidem Deo servientibus in hec verba : H., rex Anglie et dux Normannie, Aquitanie et comes Andegavensis, Archiepiscopis, Episcopis, Abbatibus, comitibus, baronibus, justitiariis, vicecomitibus et omnibus fidelibus suis tocius Anglie et Normannie, salutem. Sciatis me dedisse in perpetuam elemosinam pro salute patris mei, G., comitis Andegavensis, et matris mee M., Imperatricis et pro salute mea et heredum meorum et omnium antecessorum meorum, et hac carta mea confirmasse Deo et sancte Marie et ecclesie de Becco et monachis ibidem Deo servientibus, Osborvillam in Normannia, et in Anglia ecclesiam de Wanetingis cum omnibus pertinentiis suis. Preterea concedo eis, et hac carta mea confirmo omnia ea que eis data sunt in perpetuam elemosinam, scilicet ex dono regis H., avi mei, Stiventonam in Anglia; ex dono M., imperatricis, matris mee, in foresta Fiscanni, in ministerio de Strutart, totum campum de Willervilla, a valle de Bernovilla usque ad vallem de Perefica, per divisionem terre Nicholai de Stuttevilla et per divisionem Roberti de Jovenneio in eodem ministerio, et duas capellas que ibi erant cum elemosinis ad eas pertinentibus. Et in Rothomago mansuram Stephani Cementarii quietam ab omni consuetudine, excepta modiatione. Et apud Pontem Arche quatuor libras de piscatoribus; et in foresta Roumare centum solidos, et ex dono Willelmi de Flubati decem libratas in manerio de Westbery. Et ex dono comitis Hugonis Cestrensis, in Anglia, manerium ex dono Hugonis de Gremtemeyquod vocatur Aldredeston;

-

nillo, manerium in Anglia quod dicitur Anna; - et ex dono Roberti filii Geroldi, manerium in Anglia, quod dicitur Povinton; — et ex dono Willelmi, filii Baldewini, in Anglia, Cowyk et Excowik; et ex dono Ricardi, filii Gileberti comitis et Roesie, uxoris ejus, in Anglia. apud Ernomesberiam, duas ecclesias et decimam dominici eorum; et ex dono Adeline, uxoris Rogerii de Ivereio, unum molendinum in villa que dicitur Itteslepe; et de Radulpho, filio Willelmi ostiarii, sexdecim solidos in decima, — et de Walterio Mothbert, decimam que reddit duodecim solidos. - Et ex dono Matill[dis] de Walingford, minorem Okeburnam et majorem Okeburnam.

Et ex dono Ameline, uxoris Ernulfi de Heding, in Anglia, manerium quod vocatur Cumba. - Et ex dono Roberti de Curcy manerium de Coteford, et ex dono Walterii Giffardi, manerium de Blakeham, quod est in Suffolk. Ex dono Willelmi de Rullos totam terram illam quam ipse Willelmus habebat in Hicahan. - Ex dono Radulphi, filii Roberti, filii Anschetelli, quicquid ipse Radulfus habebat in manerio quod vocatur Derinton, quod est in Wiltesyra. Ex dono Nigelli de Albiny viginti libratas terre in Dunton. Ex dono Willelmi, comitis de Morton, terram que vocatur Preston, que est in rapo de Peveneseia. - Ex dono Emme, uxoris Baldewini, filii comitis Gileberti et filiorum ejus, Roberti et Ricardi, manerium quod vocatur Bredeford, quod est in Devonesyra, et ecclesiam sancti Michaelis in Hamitunia, cum tota terra presbiterii ejusdem ecclesie. Ex dono Rogerii de Teubovilla medietatem manerii de Wedonia. Ex dono regis H., avi mei, in Normannia, manerium quod dicitur Bures, cum pertinenciis suis. — Ex dono Willelmi Malet, in Normannia, Contevillam. - Ex dono Petri de Larjun terram quam ipse habebat apud Iwetot et apud Abbafforam, et de patrimonio abbatis Herleswini, in Normannia, Cavilleium et Pratum et Sawarvillam et Rosseriam et Sarnay et Surceium. Et de dono Willelmi Crispini, Tiliam in episcopatu Lexovensi. Et de dono Basilie de Gurnay, medietatem Longolii. - Ex dono Hugonis de Gurnay, Boscum Girardi. — Et de dono Ernulfi de Hedinc, in Anglia Rislep. - Et de dono Milonis Crispini Swinecumbam et decimam de dominico de honore de Walingeford. Et ex dono Matilldis regine, matris H. regis senioris, Cornelay et Durel. Et de dono Ricardi, filii Baldewini, CristeEt de dono Radulfi de Toenay, Wroteham. — Et de dono comitis Leycestrensis, Chelingbery. - Et de dono Gerardi de Gornay, Lesingham. - Et de dono Isabelle de Candos, Menbery. Et de dono Hugonis Wae, Wyveleford. Quare volo et firmiter precipio quod ecclesia sancte Marie de Becco et monachi ibidem Deo servientes habeant et teneant omnia hec predicta bene et in pace, libere et quiete, integre, plenarie et honorifice, cum omnibus pertinenciis suis, in bosco et plano, in pratis et pasturis, in aquis et molendinis, in vivariis et piscariis, in viis et semitis,

nestowe.

T

et in omnibus aliis locis et aliis rebus ad ea pertinentibus, cum sacha et socha, et thol et theam, et infangenethef et cum omnibus aliis libertatibus et liberis consuetudinibus suis. - Testibus R., archiepiscopo Rothomagensi, G., episcopo Dunelmensi, Rogerio episcopo Wigornensi, Arnulfo episcopo Lexoviensi, H., episcopo Baiocensi, Frogerio episcopo Sagiensi, G. archidiacono Cantuariensi, Johanne decano Sarresberiensi, comite Willelmo de Maundevilla, Ricardo de Humo, constabulario, Willelmo de Curcy, Ricardo de Cauvervilla, Eudone, filio Ernisii, Petro de Queney, Walterio de Dunsterio. Apud Rothomagum. Nos igitur donatio

nem et concessionem predicti Regis Henrici, avi nostri, gratam et ratam habentes pro nobis et heredibus nostris in perpetuum eam Deo et ecclesie de Becco et monachis ibidem Deo servientibus concedimus et hac carta nostra confirmamus, sicut predicta carta predicti regis Henrici, avi nostri, quam inde habent, racionabiliter testatur. Hiis testibus: Huberto comite Kantensi, justiciario nostro, Johanne de Lascy, constabulario Cestrensi, Willelmo de Lancastro, Johanne filio Roberti, Philippo de Aibyniaco, Radulfo de Trublevilla, Petro de Malo Lacu, Radulfo filio Nicholai, et Godefrido de Crancumbe, senescallis nostris, Henrico de Capella et aliis. Datum per manum venerabilis patris Radulfi, Cicestrensis episcopi, et cancellarii nostri. Apud Drelinton, duodecimo die Decembris, anno regni nostri duodecimo.

Inspeximus etiam quandam aliam cartam ejusdem proavi nostri in hec verba : Henricus, Dei gratia, rex Anglie, dominus Hibernie, dux Normannie, Aquitanie et comes Andegavensis, Archiepiscopis, Episcopis, Abbatibus, Prioribus, Comitibus, Baronibus, justiciariis, forestariis, vicecomitibus, prepositis, ministris et omnibus ballivis et fidelibus suis, salutem. Inspeximus cartam quam dominus Henricus, quondam rex Anglie, avus noster, fecit abbati et monachis de Becco in hec verba H. Dei gratia rex Anglie, et dux Normannie et Aquitannie et comes Andegavensis, Archiepiscopis, Episcopis, Abbatibus, Comitibus, Baronibus, Justiciariis, vicecomitibus et omnibus ministris et fidelibus suis, Francis et Anglis tocius Anglie et Normannie, salutem. Sciatis me concessisse et presenti carta me confirmasse abbati et monachis de Becco omnes donationes terrarum, hominum et elemosinarum que eis facte sunt tam in Normannia quam in Anglia, in ecclesiis et possessionibus mundanis et omnibus rebus. Quare volo et firmiter precipio quod predicti monachi homines suos et omnes possessiones et elemosinas suas habeant et teneant cum saca et soca, et tholl et theam, et infangenethef et cum omnibus aliis libertatibus et liberis consuetudinibus et quietanciis suis, in bosco et plano, in pratis et pasturis, in aquis et molendinis, in stagnis et vivariis, in mariscis et piscariis, in grangiis et virgultis, infra burgum et extra, in viis et semitis et in omnibus aliis locis, solutas, liberas

et quietas de shyra et hundred et placitis et querelis et de murdro et wapentak et scutagio, et geldis et danegeldis, et hidagiis, et assisis et de operationibus castellorum et pontium et vivariorum et fossatorum et trencheiarum, et de serdwyte et de Hengwyte et de Flemeneswyte et de Wardpeny, et de Averpeny et de Blodwyta, et de Fittwyta, et de Hundredepeny, et de Thedingpeny et quietas de omni theloneo et passagio et pontagio et lestagio, et stallagio et de omni seculari servicio et opere servile et exactione et de omnibus aliis occasionibus et consuetudinibus secularibus. Hec omnia concessi eis cum murdro et morte hominis, et plaga, el mehaim, et sanguine, et aqua, et igne et cum omnibus regiis libertatibus et consuetudinibus ad me pertinentibus in perpetuam elemosinam, pro amore Dei et pro anima Henrici regis, avi mei, et pro anima patris mei et matris mee imperatricis, et pro anima mea et puerorum et heredum meorum. Testibus: R., archiepiscopo Rothomagensi, Egidio episcopo Ebroicensi, R. Cantuarie, Johanne decano Sarresberiensi, R., decano Ebroicensi, R., Comite Leycestrensi, R., de Camvilla, Simone de Tornebu. Apud Kivilly. - Nos autem concessionem et confirmacionem predictam, ratam, habentes et gratam, eam pro nobis et heredibus nostris predictis abbati et monachis concedimus et confirmamus, sicut prefata carta ipsius regis Henrici, quam inde habent, testatur. Et ad declaracionem quarundam libertatum in eadem carta sub quadam generali clausula contentarum concedimus eis et hac carta nostra confirmamus pro nobis et heredibus nostris quod ipsi et eorum successores imperpetuum habeant catalla omnium hominum suorum qui pro quocumque delicto fugitivi, vel utlagati, seu etiam judicati fuerint ad mortem vel ad membrorum perdicionem, sive in curia nostra, sive in alia, quantum ad nos et heredes nostros pertinet. Et quod habeant ammerciamenta omnium hominum suorum, pro quacumque transgressione seu delicto ammerciati fuerint in curia nostra, sive ammerciati fuerint coram nobis vel baronibus nostris, sive coram justiciariis nostris de banco, sive coram justiciariis nostris itinerantibus ad communia placita, vel ad placita foreste nostre, sive coram justiciariis nostris assignatis, ad assisas capiendas vel gaiolas deliberandas seu ad quascumque inquisitiones faciendas, sive etiam ammerciati fuerint coram quibuscumque aliis justiciariis nostris vel vicecomitibus, aut aliis ballivis nostris. Salvis nobis et heredibus nostris omnibus juribus quos homines predictorum abbatis et monachorum ex quacumque causa fecerint nobiscum vel cum quibuscumque justiciariis aut aliis ballivis nostris. Quare volumus et firmiter precipimus pro nobis et heredibus nostris, quod predicti abbas et monachi et eorum successores imperpetuum habeant omnes libertates et quietancias predictas libere et quiete, bene et in pace, in liberam, puram et perpetuam elemosinam, pro salute anime nostre et animarum antecessorum