vice du dépôt, on ne conserva que le grand beffroi ou tour Saint-Nicolas.

Le dépôt d'étalons subsista jusqu'en 1833, époque où il fut converti en succursale du dépôt de remonte établi à Caen; il conserva cette destination jusqu'au commencement de l'année 1892. Le Bec est aujourd'hui « un dépôt de transition1».

1 Pétition adressée à la Chambre des députés par la Société libre d'agriculture de l'Eure (section de Bernay) pour le rétablissement du dépôt de remonte du Bec-Hellouin, février 1894, p. 9.

APPENDICE

PIÈCES JUSTIFICATIVES

I

STATUTS DU CHAPITRE DE 1304

(Bibl. nat., lat. 12884, fo 434 v° et 461 v°.)

Ymerius, permissione divina humilis abbas monasterii B. M. de Beccohelluini, dilectis in Christo filiis universis et singulis prioribus et monachis praesentibus et futuris monasterio Becci immediate subjectis, in Franciae et Angliae regnis immorantibus et commoraturis, salutem in Domino sempiternam et praeceptis regularibus firmiter obedire. Nostrae religionis statum cupientes morum honestate decorari, quasdam sententias pro vitiis resecandis a nobis promulgatas, nostro capitulo generali celebrato Becci anno Domini M°CCC° quarto, die martis in vigilia B. Johannis Baptistae, praesentibus in eodem capitulo omnibus nostri ordinis. prioribus, ad notitiam praesentium et memoriam futurorum praesentibus litteris duximus inserendas. Quarum siquidem tenor sententiarum sequitur in hac forma. Nos Ymerius permissione divina humilis abbas monasterii B. Mariae de Beccohelluini, virtute potestatis nobis commissae, excommunicamus in his scriptis omnes priores et monachos nostri ordinis praesentes et futuros, conspiratores et compilatores malorum contra quoscunque, abbatem, aut priores, vel monachos ordinis Beccensis. Item, omnes inobedientes. Item, omnes qui sociis suis falsa crimina imponunt. Item, omnes qui procurant vel faciunt procurari per seculares personas ut habeant prioratum vel officium quodcunque. Item, omnes qui procurant vel faciunt procurari per se vel per alios quocunque modo ut non possint et non debeant a prioratu vel officio sibi commisso remo

veri. Omnes itaque praedictos qui tales sunt et qui de cetero tales fuerint, ea qua possumus authoritate et potestate excommunicamus in his scriptis, donec per nos aut per abbatem Becci qui pro tempore fuerit suarum absolutionum beneficium consequantur. Praecipimus autem vobis ut praesentes litteras, ne quis per aliquam ignorantiam se valeat excusare, in vestris martyrologiis transcribi et annuatim in die sabbati ante Ramos palmarum in capitulis vestris legi publice faciatis. In quorum omnium testimonium praesentes has litteras sigillo bonae memoriae venerabilis patris domini Helluini primi abbatis Becci pariter et sigillo nostro fecimus sigillari. Valete in Domino. Datum Becci in capitulo nostro praedicto, anno et die supradictis.

Ymerius, permissione divina humilis abbas Becci Helluini, dilectis in Christo filiis universis et singulis prioribus et monachis praesentibus et futuris nobis et monasterio nostro immediate subjectis, in Franciae et Angliae regnis ubicumque constitutis, salutem in Domino sempiternam et gratiam in praesenti ac gloriam in futuro. Ut dilecti in Christo filii fratres et commonachi nostri praesentes et futuri in prioratibus nostris in Anglia et Wallia existentibus nunc commorantes et postea commoraturi, gratiam consolationis et celerioris revocationis eorum ad partes nostras faciendae devotius et tranquillius Domino famulentur, et de meliori conscientia promptiorique voluntate nobis ac mandatis et praeceptis abbatis Becci qui pro tempore fuerit obediant, de nostra potestate et auctoritate, ac etiam de assensu et voluntate prioris et conventus nostri monasterii et omnium priorum ordinis nostri Beccensis praesentibus in capitulo nostro generali apud Beccum celebrato anno Domini MCCC° quarto, die martis in vigilia S. Johannis Baptistae, ad notitiam praesentium et memoriam futuro rum statuimus et ordinamus firmiter et irrevocabiliter ut nos et omnes abbates Becci qui pro tempore fuerint, monachos praesentes et futuros in Angliam et Walliam ad commorandum jam transmissos et de caetero transmittendos, postquam ibidem qualibet vice per sex annos ad plus continue moram fecerint, ac bene et honeste se habuerint, pro quibus priores et conventus locorum per litteras clausas sigillis conventuum sigillandas nobis aut abbati Becci supplicaverint et de laudabili ac honesta conversatione ipsis monachis testimonium perhibuerint per litteras obedientiales abbatis Becci prioribus locorum destinandas apud Beccum vel ad prioratus nostros in regno Franciae constitutos, cum pannis et rebus ad commorandum, de virtute hujusmodi constitutionis et ordinationis revocemus ac teneamur revocare, vel citius si velimus et erit opportunum ; excommunicantes auctoritate et potestate nostra et prioris ac conventus Becci et omnium priorum praedictos omnes illos sive abbates, sive priores, sive monachos nostri ordinis Beccensis praesentes et futuros qui contra praesentem