Page images
PDF
EPUB
[ocr errors]

Pactes & Conditions auxquelles Gothard Kettler Maitre de l'Ordre Teutonique, foumit la Livonie & la Courlande au Royaume de Pologne, concluës à Wilna le 28. Nov. 1561.

Sigifmundus Augustus Dei gratiâ Rex Po

loniæ, Magnus Dux Lithuania, Ruffiæ, Pruffiæ, Maffovia, Samogitia Livoniæque Dominus & Hæres; Significamus præfentibus litteris noftris univerfis & fingulis, quo. rum interest, cum terra Livoniæ nobis ex parte magni Ducatûs noftri Lithuania & vicinitate, & multis partim antiquis partim novis pactis & foederibus devincta & confociata, jam ab aliquod annis immaniffimi hoftis Molchi crudelibus armis, incendiis & vaftationibus propemodum funditus everfa ac defolata effet, ita ut extrema quæquæ illi imminerent, nec quidquam certius effet quam quod ad primam quamque incurfionem illius præpotentis hoftis illud quod reliquum, tam in Diœcefi Rigenfi quam in terris Magiftri Ordinis Teutonici fuerat, fimilibus cladibus exfcinderetur & in duriffimam fervitutem hoftilem veniret, quemadmodum jam magna pars propter multarum civitatum, arcium, propugnaculorum amiffionem venerat, & ob maximam in omnes partes depopulationem vaftitatemque ferro atque igni in eâ allatam & propter quotidianas incurfiones magnumque hoftis ad ejus reliquias occupandas apparatum ad eam anguftiam & difficultatem Ordines illius redacti af fent

Hh 5

fent, ut nequaquam opibus viribufque propriis ftatum fuum defendere atque à ferâ fervitute & crudelitate hoftili tueri ac vindicare posfent.

Ideo Illuftriffimus & Magnificus Dominus Gotthardus Equeftris Ordinis Teutonici in Livoniâ Magifter, Nobilitas, Civitates, Statufque & Ordines illius univerfi, dum & omnia domeftica confilia fua convulfa, & fe ab aliorum præfidiis præfertim Sacræ Cæfareæ Majeftatis & Statuum Romani imperii destitutos animadverterent, à vicino etiam Rege Sueciæ terra mariqué peterentur, tam fuo quàm civitatum aliorumque Ordinum Livoniæ crebris internunciis & litteris præfentem calamitatem & graviffimum periculum nobis expofuiffent, multifque precibus opem & auxilium noftrum imploraffent.

Nos & commiferatione afflictiffimæ Provinciæ & amore totius Reipublicæ adducti, ne & barbarus hoftis latius pro fuâ libidine in populo graffaretur, dedimus negotium Illustriffimo Principi Domino Nicolao Radziwil, Duci in Olkia, Nifchewiz, Palatino Vilnenfi, &c. ut iterum in Livoniam properaret, & primo quoque Rigam peteret, ibique tam cum ipfo Magiftro quam cum illius Ordinibus ac Civitatibus de memorate Provinciæ defenfionis ratione tractaret. Cumque in illis Tractatibus ab omnibus perfpiceretur, nifi communibus viribus tum Polonorum quàm Lithuanorum defenfio fufcipiatur, non poffe potentiam hoftilem reprimi, Polonorum verò auxilia, nifi deditio quoque ad Regnum Po-loniæ, non folum ad magnum Ducatum Lithuania fiat, nequaquam adduci poffe, Tandem

[ocr errors]

dem ad hunc extremum cafum, it ut fit in rebus defperatis & præfenti periculo expofitis deventum, ut in facienda, deditione ftatuerunt, eoque nomine communis profectio tam ab ipfo Principe prænominato quàm ab Ordinum ac Civitatum Nunciis ad hos fufciperetur Sed quia prædicto Principe aliorumque Ordinum ac Civitatum nunciis ad nos Vilnam venientibus & fubjectionem certis conditionibus nobis, Regno Poloniæ, Magno Ducatui Lithuania, Ruffie, Pruffix, Maffoviæ, Samogitiæque cæterisque ditionibus noftris, profitentibus, Senatus Poloniæ copiam tunc non habebamus, fine quo subjectio ipfa ex parte Regni ritèque atque commodè peragi non poffit, neceffariò hujus rei tractationem in noftram in Poloniam profectionem ex parte Regni rejicere nos oportuit.

Ne verò interea, dum hæc ad Senatores & ordines Regni noftri perferuntur atque ibi ab iifdem omnibus approbantur, multis modis afflicta Livonia, vel in fpe dubiâ vel ancipiti ftatu rerum fuarum, vel etiam ope deftituta & extremæ depopulationi hoftili expolita relinquatur, indeque mutatâ voluntate, vel fervitutem tyrannicam, vel alias quantumvis iniquas conditiones fubire cogatur, fed ut & illi de indubitatâ ope & præfidio noftro, & nos viciffim de conftanti fide & voluntate corum certi fimus: Ita tandem poft varios multofque Tractatus hoc tempore inter nos & prædictum Principem aliorumque Ordinum ac Civitatum nuncios conventum eft, ut ipfa Li vonia ex nunc nobis, ut Regi Poloniæ, magno Duci Lithuania, Ruffiæ, Pruffie, Maf foviæ, Samogitia, Domino ac Hæredi fub

jecta

jecta fit & maneat, dum certi aliquid de approbatione Procerum Regni retulerimus. Quandoquidem verò hoc negotium ad Regni conventum proximè in Maflovia futurum, & ad Status & Ordines Regni rejecimus; In eo quidem conventu fanctè promifimus & auctoritate harum litterarum promittimus, ut à Senatoribus cæterifque Ordinibus Regni noftri in Poloniâ, profeffa fubjectio tam Principis prædicti quàm fubjectorum fuorum in commune feu conjunctim cum Regno Polonia, Ducatu Lithuaniæ & cæteris Dominiis recipiatur & approbetur, juxta Tractatus hîc nobifcum initos, utque interea Livonia à nobis totis viribus Regni magni Ducatûs Lithuaniæ cum adjunctis omnibus Ditionibus noftris, tum adverfus Mofchos quàm adverfus omnes alios, hoftili aliquid illi molientes defendatur & propugnetur, & civitates arcefque amiffæ armis repetantur. Si verò præter fpem noftram ftatus Kegni noftri Poloniæ in fubjectionem iftam confentire & ita Livoniam conjunctis viribus, prout conditiones prænominatæ ferunt, defendere nollent, & Livonia à folis Proceribus Lithuaniæ ad modum præfcriptum defenfa fuerit, ex tunc proat & nunc magno huic Lithuaniæ Ducatui incorporata, illique unica effe cenfeatur.

ARTICULUS PRIMUS.

Cùm autem in conditionibus Subjectionis illud inter cætera contineatur, quod tam prædictus Princeps quàm fubditi & civitates fibi à nobis caveri poftularint, ne deditio & fubjectio illa quam nobis ut Regi Poloniæ, magno

Duci Lithuania, aliarumque Ditionum noftrarum, extremis cafibus & periculis adducti obtulerant, apud Cæfaream Majeftatem aliasque Imperii Ordines Germaniæ illis damno & fraudi fit: bonâ fide fpondemus & recipimus, Nos interea, donec cum Senatoribus quoque Regni de Livonia in fidem & fubjectionem recipienda acturi fumus, omnem curam & diligentiam adhibituros, ut vel per internuncios, vel per litteras noftras Cæfareæ Majeftatis aliorumque Imperii Ordinum, imprimis vero Magiftri Ordinis Teutonici per Germaniam animi & voluntates ad probandam hujus facti neceffitatem, inducantur & flectantur. Quod fi id planè confici non poterit, huc tàmen totis viribus incumbemus, ne vel Princeps vel fubditi ullum detrimentum, tam in honore & famâ quàm in bonis & fortunis ex hac neceffariâ deditione patiantur, nec ullam Imperii profcriptionem aliave gravamina hoc nomine incurrant, vel fi incurrerint, nos tamen providebimus ne hoc cuique publicè & privatim fraudi fit.

II. Dedimus præterea fidem, ficut & præfentibus litteris fanétè damus, recipimus at que promittimus, nos tam Principi ipfi quàm civitatibus aliis yel fubditis fuis, cujufcunque ordinis vel statûs fuerint, liberum ufum Religionis cultusque divini & receptorum rituum fecundùm Auguftanam Confeffionem in fuis Ecclefiis totiusque rei Ecclefiafticæ integram adminiftrationem, ficut eam hactenus habuerunt, liberè permiffuros, nec in ca ullam mutationem facturos, neque ut ab aliis fiat permifluros.

III. Omnia etiam eorum jura, beneficia,

« PreviousContinue »