Page images
PDF
EPUB

dentalis Caftella que

dam, fortalitia,ditionem Ind. Compag. eenige

plaetfen,daer de West

aut ftationes mercaturæ
caufa habeat.

Casteelen, forten, en

gebied, of logien fyn hebbende.

[merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][merged small][ocr errors]

Item, pag. 106.

Eque licebit prædi&ti Regis Caftiliæ fubditis allo modo commercia exercere,aut navigare ad portus, in quibus Societas Indie Occidentalis nomine Præpotentium Dominorum Ordinum, caftella quædam, fortalitia, ditionem, aut ftationes habet, nifi vice versa Cafteliani dicta Societati concedant fimile commercium ad omnes regiones & loca, quæ ad prædictum Caftilia Regem pertinent.

NERE

[ocr errors]

N fallen deOnderdanen van devoorfz. Koning van Caftilien geenfins vermogen te vaeren of handelen in eenige havens ofplaetfen, daer de Weft-Ind. Comp.in de name van haer Ho. Mo. eenige caftelen,forten,logien of gebied is hebbende; 't fy fake dat vica versa gelyke handeling van de Caftilianen aen de voorfz. Comp. word vergunt, in alle quartieren onder de voorfz. Koning van Caftilien behorende.

Quoniam autem Legati & auctores fæderis Monafterienfis ipfiffima verba Confultationum illarum in articulis, 5.& 6. ferè fecuti funt, eaque pro fynonymis & æquipollentibus tunc temporis habebantur, inde magis cafu quàm confilio ifta vocum differentia irrepfiffe videtur. Nam fi aliter verba accipiantur, eaque ftrictè, fecundùm fenfum Geographicum, interpretari velis

E 2

nemo

nemo mortalium expedire poterit, quis hic fit in obligatione, aut quatenus unufquifque contrabentium teneatur. Vox fubditorum Regis latius patet quam Hifpanorum, Hifpanorum iterum latius quàm Caftellanorum, quum Caftilia propriè dicta, five veterem, five novam intelligas, vix tot urbes comprehendat, quot Hifpania ReUnde etiam videmus apud Aitzma, pag. 104. quòd Rex Hifpaniarum, qui ante foedus Nonafterienfe, Rex Caitiliæ vocabatur, tempore iftius fœderis, titulo Regis Hifpaniarum fit auctus.

gna.

Deindè fi Regem tantummodò quofdam, & non omnes fubditos obligaffe ponas, quid Reipublica Federati Belgii prodeffet, aut qucmodò fenfui foederis fatisfieret, fi Rex, verbi gratiâ, per Arragonenfes, quibus jus commercii ad Indias non competebat, aut per Brabantinos, quibus id Speciatim erat interdictum, faceret id, quod per Hifpanos aut Caftellanos facere non liceret: aut quid Regem Hifpaniarum juvaret, fi D D. Fœderati Belgii, per eos fubditos, qui extra septem Provincias habitant & partem illarum non faciunt, (vulgò het Diftrict van de generaliteit) id fieri finant, quod, refpectu Indiarum Hifpanicarum. Incole feptem Unitarum Provinciarum facere prihibiti funt.

* A&tus agentium magis interpretandi funt ut valeant, quam uz pereant: & fi quid cafu minùs diftinctè dictum reperiatur, in dubio id infpiciendum eft, quod verifimilius eft, quod vitio caret, &rei gerendæ aptius eft L. 19. ff. de LL. 12. de Rebus dubiis. I. 114. de R. J. In fide quid fen

* Genuina di&i artic. explicatio.

[ocr errors][ocr errors][ocr errors]

fenferis, non quid dixeris, cogitandum, inquit Cicero: fed quia interni actus fpectabiles non funt, & certi aliquid ftatuendum eft, ne nulla fit obligatio, fi quifque fenfum quem vellet fibi affingendo, liberare fe poffet, ipfa dictante naturali ratione, jus eft ei, cui quid promiffum eft, promifforem cogere ad id, quod recta interpretatio fuggerit, nam alioquin res exitum non reperiret, quod in moralibus pro impoffibili habetur. Grotius de Jure Belli & Pacis lib. II. cap. 16. §. 1.

Contractum itaque eft cum parte potiori,nempè cum Hifpanis, quibus jus erat cammerciorum ad Indias, ita tamen, ut reliqua pars, cui idem jus non erat, eâdem conventione comprehendatur; per argumentum à majori ad minus; quod forte, frequens, & utile effe docet Everhardus, in loco à majori ad minus, & negativè, feu deftructivè femper procedere, ut, fi Regi non licet caftrum expugnare, ergo nec militi, Quod enim non licet majori, id non licet minori. Atque hoc facilius probaveris, fi confideres, omnia cum Principe acta effe bona fidei; in quibus fæpè accidit, ut non fingula verbis ita exprimantur,quin fubindè aliquid ex naturáreifit præftandum, quamvis verbis expressum non reperiatur. Unde Jurifconfultus in l. 7. ff. Negotiorum Geftorum ait: Tantundem in bonæ ndeijudiciis valere judicis officium, quantum in ftipulatione nominatim ejus rei facta interrogatio; Vide Lenn. Conf. 25. n. 6. Cảm igitur hic duo interpretandi modi proponantur, unus naperrimè repertus, alter vetuftus, atque ufu exemplis multorum annorum confirmatus; unus quo contractus irritus fiat, alter quo valeat; in quæftione, uter alteri præferendus fit; vetuf

E 3

tiorena

tiorem præferendum effe, tanquam vitio (ni fallor) carentem, & rei gerenda aptiorem, nemo fortè dubitabit.

§. XIV. Principem Subditos fuos in perpetuum, pro fe & fuccefforibus obligare poffe, obiter notatur.

De poteftate Principis, an potuerit ita obligare fubditos fuos, difputandum non videtur: potuiffe enim fatis conftat per ea, quæ habet Gudelinus in Tractatu de Jure Pacis, cap. 12. Non fecus ac fi ipfi Subditi fuo nomine contraxiffent.Quod etiam procedere ait, etfi ftatus reipublicæ poftea mutetur; puta fix ex Monarchiâ verfa fit in Ariftocratiam, vel Democratiam. Nec fubditos tantùm, fed etiam Principum Successores & hæredes eâdem obligatione teneri, affirmat, Quandoquidem pax eft conventio publica, id eft, ad ftatum Reipublicæ fpectans: quam idcircò Princeps non tam proprio quàm Reipublicæ, quæ perpetua eft, nomine contraxiffe intelligitur. Sicut ergo Prælato ratione dignitatis contrahente, Ecclefia ipfa, omnefque in eâ dignitate fucceffores tenentur: ficut etiam contractum tutoris, dum tutoris nomine contraxit, curator in adminiftratione fuccedens, nec non pupillus, major factus obfervare coguntur: ita fucceffores Principis Conventionem, publico nomine initam. Non folùm fi fit Regnum, feu Principatus, qui jure hæreditario defertur, (quo cafu, cùm fucceffor, Principatum à defuncto accipiat, minor dubi tatio eft, eum, exemplo cæterorum hæredum, omnia facta defun&ti præftare, rataque habere debere) verùm etiam fi Principatus fit, in quem

er

quem alio modo & certâ lege fucceditur: Uti Regnum Francia Lege Salicâ. Quæ etiam in boc cafu eò minus in dubium vocari poffunt, quoniam Hifpaniarum Rex per actum Ratibabitionis Pacis Monafterienfis, una cum fubditis fuis om nes fuos Hæredes & Succeffores tam univerfales quam particulares expreffe obligavit.

§. XV. Cæfaream fuam Majeftatem Belgicas Provincias hæredis titulo accepiffe.

Præterea etiam manifeftum eft, quod Sacratiffima Cæfarea Sua Majeftas Regna & Dominia, que à Corona Hifpanicâ accepit, hæredis titulo obtinuit, non tantum adfui utilitatem, fed etiam ad commune commodum & utilitatem Foederatarum Poteftatum;ficut hoc apparet ex conditionibus Magna Confederationis, quam inierunt Gloriofiffimus Romanorum Imperator Leopoldus, cum Sereniffimo Magne Brittanniæ Rege, & P.P. D. D Ordinibus Foederatarum Provinciarum Haga Comitis, die 7. Sept. 1701. in cujus procemio dicitur: Quandoquidem mortuo fine liberis, non ita pridem, Gloriofiffimæ Memoria Carolo II. Hifpaniarum Rege, Sacra Sua Cæfarea Majeftas fucceffionem in Regna & Provincias Regis defun&ti Domui fuæ Augufte legitimè deberi afferuerit &c. & paulo poft: Adeo ut nifi profpe&tum fuerit, fatis appareat, Cæfareæ fuæ Majeftati abjiciendam effe omnem fpem, unquam fibi de prætenfione fuâ fatisfactum iri, Sacrum Romanum Imperium jura fua in Feuda, quæ funt in Italiâ, & in Belgio Hifpanico perditurum, Britannis & Belgis Fœderatis liberum navigationis & com

E 4.

mer

« PreviousContinue »