છે

tè obfervetur; quatenus nempè Auftriaco-Belga pacis tempore fibi idem licere putant, quod à Belgis Foederatis, non nifi flagrante bello peractum, & poftca à Rege Hifpaniarum Pacis fœdere confirmatum eft, dum prætendunt quæftiones iftiufmodi decidendas effe ex jure gentium primavo, quoferè omnia erant communia, cum tamen doctis & indoctis aquè notum fit, jure, quod hodie obtinet, apud omnes gentes peræquè cuftoditur, plurima diftincta effe, quæ antiquiffimo tempore, indiftincta fuerunt; plurima pactis definita, que ante incertojure fluctuaverunt, & fæpè graviffimarum litium atque bellorum caufam præbuerunt. Qui fub prætextu commercii exercendi ad lica, que quafi neutrarum partium, & sui juris funt, adeo ut commercia unicuique gentium concedere poffint, licere fibi exiftimant intrare fines noftros, ibi navigare, negotiari,fortalitia, caftella, oppida, ftationes mercaturæ caufâ erigere, eademque pecunia, vel armis acquirere, aliaque facere, quibus lucra Societatis noftræ intercipiantur; quum ex iis, que contigerunt tempore, quo fœdus Induciarum cum Foederato Belgio exierat, liquido conftet, * Regem Hifpaniarum bellum quidem re fufcitaffe, ob id folum, quod Belge Fœderati ad Indias Orientales navigarent, licet abftinerent à locis Caftellanorum, neque ullo fœdere vel pacto adabftinendum à Maris ufu effent obligati. Vide Art. 4. Tract. Induc. Anni 1609. Solorz. de Jure Indiarum, Lib. II. Cap. 25. n. 83. Quo pacto fingula oppida, caftella, portus, fortalitia, aliaque loca coëmtione, conventione, aut armis

*Conceffionis quam dederat Belgis Foed. ut liceret illis navigare ad luca, quæ fui Juris erant, Regem Hifp. poftea pœnituit.

armis, partim à Lufitanis, partim ab Indicis Regulis, partim etiam ab Hifpanis per Societatem Foederati Belgii capta && acquifitafint, bic enarrare longum foret & inutile; quoniam, fi poft tam diuturni temporis actum, in iis que ab ipfo ufu & confuetudine interpretationem certam receperunt, hodie inquirere liceat,id tantum agendum videtur, ut accuratius examinemus, quid inter Regem Hifpaniarum, & Foederatum Belgium, Articulis Pacis Monafterienfis 5. & 6. conventum fit: tam ratione Rei, de quâ conve nerunt, quam ratione Perfonarum, quæ fub eâ conventione comprehenduntur.

§. X. Articuli 5. & 6. pacis Monafterienfis explicantur, & primo inquiritur, quid ratione rei conventum fit Art. 5.

Ratione Rei objectum præcipuum conventionis, fecundum Arriculum quintum, eft divifio Indiarum Orientalium in duas partes; quarum pars Occidentalis, incipiens à Philippinis infulis, vulgò de Manilhas, cederet Hifpanis, pars Orientalis, incipiens à Moluccis, integra maneret Societati India Orientalis Foederati Belgii.

Hifpanis neceffe effet Navigationem ad Indias Orientales inftituere eodem modo ; quo il lam tempore iftius Foederis exercebant habebantque, neque liceret illis Orientem verfùs ulterius progredi, five, ut verba fe habent, ulterius fe

extendere.

Divifio ea fimilis ferè eft ifti, quam Anno 1493. fecit Pontifex Maximus Alexander VI. referente Solorzano Lib. I. Cap. 6. n. 68. & feqq. Qui, eum lis oriretur de limitibus Navigationis & Commercii, inter Hifpanos & Lufitanos, eaque

ex compromiffo ad ejus arbitrinm delata effet, cognita Regis utriufque caufâ, Globum terra medium quafi diffecuit, per lineam feu Meridianum à polo Arctico ad Antarcticum, ad punctum circiter 343. gradus longitudinis, five, quod eodem ferè redit, ad leucam ferme 340. a Capite viridi, ita ut pars Orientalis cederet, Lufitanis, ob juris antiquitatem,pars Occidentalis Hifpanis. Et ne alter alterius fines ingrederetur, ftatuit, ut Lufitani ad Solis artum, Hifpani ad occafum iter ingrederentur; neque Hifpanis liceret uti viâ à Lufitanis aperta, id eft navigare ultra promontorinm Giraniæ, bodie dictum Bone Spei, five Capo de bonne Efperance. Quam divifionem caufam præbuiffe Solorzanus ibidem refert, ut tam anxiè à Magellano, & aliis navigatio ad Moluccas per maria, extra Lufitanorum limites pofita, quæreretur; atque ut fuper iifdem infulis nova lites excitarentur,quoniam uterque Rex eas fuis finibus comprehendi contendebat, variis rationibus: & præ'dicti Meridiani computationibus hinc inde perpenfis; quamobrem tandem convenerunt, ut Caftellæ Rex illas Lufitanis 350000. ducatis oppignoraret. Vide porro Eundem Lib. II. Cap. 14. n. 17. & 18.

Hoc igitur pacto Lufitani Moluccas infulas poffederunt,fedvaria bellorum fortuna; recuperantibus illas,modo Hifpanis, modo Lufitanis, tandem etiam Belgis, qui fecundum pacis Foedera cum Lufitanis & Hifpanis percussa, illas adhuc jure

Dominii abtinent.

De Philippinis raro lis fuiffe legitur, quum femper fere Hispanorum ditioni fuerint accenfæ Cellarius Geog. Nost. Temp. Cap. 23. Solorz. Lib. I. Cap. 6. n. 74. §. XI.

§. XI. Hifpanis non licere fecundùm conventionem in Indias Orientales le extendere, ultrà Philippinas Infulas, oftenditur.

His ita breviter præmiffis, faciliùs quodammodo percipientur verba memorati art. 5. Ut fcilicet Hifpanis integra maneret navigatio ad Indias Orientales, eo modo quo illam exercebant tempore hujus Foederis, id eft per fretum Magellanicum, & fuprà promontorium Hoorn ad Philippinas Infulas, quoniam alio itinere uti, nempè fupra promontorium Bone Spei, fententia Pontificis Maximi, suprà allatâ, iis erat interdictum.

Dico ad Philippinas Infulas, nec ultra, fecundùm id, quod Directores Societatis India Orientalis, tunc temporis Præpotentibus Dominis Ordinibus propofuerant per Confultationem, que reperitur apud Aitzma ad annum 1645. his verbis:

Quoniam Commercia ad Orientales & Occidentales Indias erant præcipua capita mandati Legatorum, tores Societatum illarum exhibuerunt Præpo tentibus Dominis Ordinibus has confultatio

nes.

merca

Alfoo de Commercien in Ooft- ende West Ind. waeren van de principaelfte ingredientiender inftru&ie, foo hebben die van de felve Compag. aen haer Hoog. Mogend. overgegeeven deefe confideratieu.

Confultatio

confiderandum effe, cum (onder reverentie)feer